-Egemenlik
 |
| 30 KASIM 1925'TEN BERİ YAZILI |
1925'ten 2011'e egemenlik:
1982 Anayasası'nın 6. maddesinde ''Egemenlik kayıtsız
şartsız milletindir'' hükmü yer alır. Bu hükmün özünü
oluşturan ''Hakimiyet milletindir'' ifadesinin yer aldığı
yazılı
levha, 30 Kasım 1925'te Büyük Millet Meclisi'nde
tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli olarak
tasarlanarak inşa edildi. Yapı, bazı değişikliklerden
sonra II. TBMM binası olarak 18 Ekim 1924
tarihinde hizmete açıldı. 29 Ekim 1924'te
Cumhuriyetin
yıldönümü kutlandı ve bu binada 31 Ekim 1924'de ilk
oturum
yapıldı. II.
TBMM binası, işlevini 27 Mayıs
1960 tarihine kadar sürdürdü.
Bugünkü TBMM binası 6 Ocak 1961'de hizmete girdikten
sonra ise eski yapı Merkezi Antlaşma
Örgütüne (CENTO)
ayrıldı. 1961-1979 arasında CENTO Genel Merkezi olarak
kullanılan bina, Ekim 1981'de Cumhuriyet Müzesi oldu.
Milli egemenlik
- Kurtuluşa giden süreçte Amasya Genelgesi (22
Haziran 1919),
Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919) ve Sivas Kongresi
(4-11 Eylül 1919) ile milli egemenliğe doğru adımlar atıldı.
Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919) ve Sivas Kongresi
(4-11 Eylül 1919) ile milli egemenliğe doğru adımlar atıldı.
- Millet
Meclisinin 23 Nisan 1920'de açılmasıyla ''egemenlik''
milletin eline geçti. 20 Ocak 1921'de kabul edilen
''Teşkilatı Esasiye Kanunu''nun ilk maddesini
milletin eline geçti. 20 Ocak 1921'de kabul edilen
''Teşkilatı Esasiye Kanunu''nun ilk maddesini
''Hakimiyet bila kaydü şart milletindir. (...)'' oluşturdu.
- 1924 tarihli
Teşkilatı Esasiye Kanunu'nda ise ''egemenlik''
esası, üçüncü madde'de, ''Hakimiyet bilakaydüşart
milletindir'' ifadesiyle yer aldı. Bu kanunun Türkçeleştirilmesini
sağlayan 10 Ocak 1945 tarih ve 4695 sayılı kanunla
Anayasa'daki ''Hakimiyet bilakaydüşart Milletindir''
ibaresi, ''Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir''e
dönüşümünü tamamladı.
esası, üçüncü madde'de, ''Hakimiyet bilakaydüşart
milletindir'' ifadesiyle yer aldı. Bu kanunun Türkçeleştirilmesini
sağlayan 10 Ocak 1945 tarih ve 4695 sayılı kanunla
Anayasa'daki ''Hakimiyet bilakaydüşart Milletindir''
ibaresi, ''Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir''e
dönüşümünü tamamladı.
- 1961
Anayasası'nda bu kavram, düzenlemenin
''Egemenlik'' başlığı altındaki 4. maddesinde ''Egemenlik
kayıtsız şartsız Türk Milletinindir'' şeklinde yer aldı.
''Egemenlik'' başlığı altındaki 4. maddesinde ''Egemenlik
kayıtsız şartsız Türk Milletinindir'' şeklinde yer aldı.
- 1982
Anayasası'nda ise ''Egemenlik'' başlıklı 6. Maddesinde
''Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir'' ifadesiyle
bugünkü şekline ulaştı.
''Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir'' ifadesiyle
bugünkü şekline ulaştı.
Anayasalarda egemenlik:
-1921 Anayasası:
Madde 1- Hakimiyet bilâ kaydü şart milletindir.
İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil
idare etmesi esasına müstenittir.
İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil
idare etmesi esasına müstenittir.
-1924 Anayasası:
Madde 3- Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
-1961 Anayasası:
Madde 4- Egemenlik kayıtsız şartsız Türk Milletinindir.
Millet, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre,
yetkili organlar eliyle kullanır. Egemenliğin kullanılması,
hiçbir suretle belli bir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz.
yetkili organlar eliyle kullanır. Egemenliğin kullanılması,
hiçbir suretle belli bir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz.
Hiçbir kimse veya organ, kaynağını Anayasadan almıyan
bir devlet yetkisi kullanamaz.
bir devlet yetkisi kullanamaz.
-1982 Anayasası:
Madde 6- Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir.
Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara
göre, yetkili organları eliyle kullanır.
göre, yetkili organları eliyle kullanır.
Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye,
zümreye veya sınıfa bırakılamaz.
zümreye veya sınıfa bırakılamaz.
Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan
almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.
almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.
-----------/--------