-Gelir dağılımı
-Gelir dağılımına ay bazında bakıldığında ''vahamet'' ortaya çıkıyor
ABD gibi bazı ülkelerde gelirler yıllık, bazı ülkelerde ise haftalık olarak görülse de Türkiye’de insanlar, “ne kadar gelir elde ediyorsun” diye sorulduğunda, çok büyük çoğunlukla aylık gelirlerini söylerler. Yani Türkiye’de insanlar aylık yaşar, günü güne katarak ayı tamamlamaya çalışırlar. Bütün sistem aylık üzerinden döner. Her ne kadar Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) gelir dağılımı gibi verilerini yıllık rakamlarla açıklasa da bu böyledir.
-Hanehalkı kullanılabilir gelire göre, 2010 yılında Türkiye
nüfusu (hane halkı olarak) yüzde 20’şerlik gruplara ayrıldığında
en zengin yüzde 20’nin aylık ortalama geliri 4126 lirayken,
en fakir yüzde 20’ninki 598 lirada kalıyor
-Ülke ortalama aylık geliri 1839 lira iken, kentlerde 2049 lirayı
buluyor; kırsal kesimdeki aylık ortalama gelir ise 1330 lira
-En zengin bölge 2498 lira ortalama aylık gelirle İstanbul,
en fakir bölge 1252 lira gelirle Güneydoğu Anadolu
-Güneydoğu Anadolu’da en fakir yüzde 20’lik kesimin
aylık ortalama geliri ise sadece 408 lira
TÜİK’in 19 Aralık 2011 tarihinde açıkladığı, 2010 dönemi “Gelir ve Yaşam Koşulları” araştırmasına göre, hanehalkı kullanılabilir gelire göre, 2010 yılında Türkiye nüfusu hane halkı olarak yüzde 20’şerlik gruplara ayrıldığında en zengin yüzde 20’nin aylık ortalama geliri 4126 lirayken, en fakir yüzde 20’ninki 598 lirada kalıyor. 2. grupta aylık ortalama gelir 1020, 3. grupta 1436, 4. grupta 2014 lirayı aşamıyor.
-Gelirde kırsal kesim, kentli kesimin 3’te 2’sinde kalıyor-
Ülke ortalama aylık geliri 1839 lira iken, kentlerde 2049 lirayı buluyor. Kırsal kesimdeki aylık ortalama gelir ise 1330 lira düzeyinde. Yani, kırsal kesim, kentli kesimin sadece yüzde 64,91 oranında aylık ortalama gelir elde edebiliyor.
En zengin bölge 2498 lira ortalama aylık gelirle İstanbul iken, en fakir bölge 1252 lira gelirle Güneydoğu Anadolu. Bu bölgede en fakir yüzde 20’lik kesimin aylık ortalama geliri ise sadece 408 lira düzeyinde kalıyor.
Kentli kesimde en fakir yüzde 20’lik 1. grup 710 lira, 2. grupta 1166, 3. grupta 1609, 4. grupta 2219, en zengin 5. grupta ise 4540 lira aylık kullanılabilir ortalama gelir var. Kırsal kesinde ise 1. grupta 453, 2. grupta 767, 3. grupta 1062, 4. grupta 1491, en zengin 5. grupta ise 2877 lira aylık kullanılabilir ortalama gelire sahip durumda.
-İstanbul’un en zengin yüzde 20’si, Güneydoğu’nun en fakir
yüzde 20’sinden 13,4 daha fazla kullanılabilir gelir elde ediyor-
yüzde 20’sinden 13,4 daha fazla kullanılabilir gelir elde ediyor-
Türkiye’de en zengin 5. grupla, en fakir 1. grup arasında 6,9’luk bir aylık ortalama gelir farkı bulunuyor. Bu fark, ülkenin en fakir bölgesinin en fakir 1. grubu ile ülkenin en zengin 5. grubu arasındaki fark 10,1 kata çıkıyor. İstanbul’un en zengin 5. grubu ile Güneydoğu’nun en fakir 1. grubu arasındaki fark ise 13,4 ile rekor düzeye ulaşıyor.
Bölgeler bazında bakıldığında en zengin bölge 2498 lira ortalama aylık gelirle İstanbul. TÜİK’in sınıflandırmasına göre bölge sayılan İstanbul’u, 2031 lira ile Ankara, Konya ve Karaman’dan oluşan Batı Anadolu, 1872 lirayla İzmir, Aydın, Denizli, Muğla, Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak’tan oluşan Ege, 1840 lirayla Bursa, Eskişehir, Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova’dan oluşan Doğu Marmara bölgeleri izliyor. Bu bölgelerin dışında ülke ortalaması olan 1839 lirayı geçen başka bir bölge bulunmuyor.
-En fakir bölgeler Günedoğu, Kuzeydoğu Anadolu ve Batı Karadeniz-
En fakir bölge 1252 lirayla Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa ve Diyarbakır’dan oluşan Güneydoğu Anadolu, 1450 lirayla Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan’dan oluşan Kuzeydoğu Anadolu, 1495 lirayla Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya’dan oluşan Batı Karadeniz izliyor.
En fakir bölge 1252 lirayla Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa ve Diyarbakır’dan oluşan Güneydoğu Anadolu, 1450 lirayla Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan’dan oluşan Kuzeydoğu Anadolu, 1495 lirayla Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya’dan oluşan Batı Karadeniz izliyor.
Kullanılabilir ortalama aylık hanehalkı geliri, Akdeniz’de (Antalya, Isparta, Burdur, Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) 1669, Orta Anadolu’da (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Kayseri, Sivas, Yozgat) 1605, Doğu Karadeniz’de (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) 1588, Batı Marmara’da (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Balıkesir, Çanakkale) 1571, Ortadoğu Anadolu’da (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis, Hakkari) 1516 lira düzeyinde.
-Zengin fakir uçurumu en az Doğu Marmara’da,
en fazla Ege ve Ortadoğu Anadolu’da-
en fazla Ege ve Ortadoğu Anadolu’da-
En zengin grupla, en fakir grup arasında bölgeler itibarıyla en az uçurum, 5,2 katla Doğu Marmara, 5,3 katla Doğu Karadeniz, 5,8 katla İstanbul iken en fazla uçurum 7’şer katla Ege ve Ortadoğu Anadolu, 6,9 katla Batı Marmara, Kuzeydoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bulunuyor. Batı Karadeniz’de 5,9, Ankara’nın da içinde bulunduğu Batı Anadolu’da zengin fakir farkı 6,2, Orta Anadolu’da 6,4, Akdeniz’de 6,7 kat düzeyinde kalıyor.
Kentli kesimde, kırsal kesimde ve bölgeler itibarıyla 2010 yılı döneminde, hanehalkı kullanılabilir gelire göre aylık ortalama gelir rakamları, gelir dağılımı yüzdeleri, en zengin 5. grupla, en fakir 1. grup arasındaki fark (1), her bölgenin en zengin 5. grubu ile en fakir bölge Güneydoğu Anadolu bölgesinin en fakir 1. grubu arasındaki fark şöyle:
1. Yüzde
|
2. Yüzde
|
3. Yüzde
|
4. Yüzde
|
5. Yüzde
| ||||
20'lik
|
20'lik
|
20'lik
|
20'lik
|
20'lik
|
(1)
|
(2)
| ||
Toplam
|
Grup
|
Grup
|
Grup
|
Grup
|
Grup
|
Fark
|
Fark
| |
2010
|
2010
|
2010
|
2010
|
2010
|
2010
|
(Kat)
|
(Kat)
| |
İstanbul
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
7,5
|
11,9
|
15,7
|
21,2
|
43,7
| ||
Ortalama (TL)
|
2498
|
935
|
1489
|
1960
|
2648
|
5454
|
5,8
|
13,4
|
Batı Anadolu
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,8
|
11,4
|
15,9
|
23,2
|
42,6
| ||
Ortalama (TL)
|
2031
|
694
|
1156
|
1622
|
2350
|
4335
|
6,2
|
10,6
|
Ege
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,6
|
10,8
|
15,3
|
21,7
|
45,6
| ||
Ortalama (TL)
|
1872
|
614
|
1014
|
1429
|
2032
|
4273
|
7,0
|
10,5
|
Doğu Marmara
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
7,9
|
12,6
|
16,5
|
22,2
|
40,8
| ||
Ortalama (TL)
|
1840
|
730
|
1153
|
1520
|
2034
|
3766
|
5,2
|
9,2
|
Akdeniz
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,9
|
11,1
|
14,9
|
20,8
|
46,3
| ||
Ortalama (TL)
|
1669
|
572
|
927
|
1248
|
1739
|
3851
|
6,7
|
9,4
|
Orta Anadolu
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
7,0
|
11,4
|
15,9
|
21,6
|
44,2
| ||
Ortalama (TL)
|
1605
|
558
|
916
|
1268
|
1736
|
3550
|
6,4
|
8,7
|
Doğu Karadeniz
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
7,6
|
12,3
|
16,6
|
23,2
|
40,3
| ||
Ortalama (TL)
|
1588
|
605
|
973
|
1322
|
1840
|
3202
|
5,3
|
7,9
|
Batı Marmara
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,4
|
11,2
|
16,0
|
22,7
|
43,7
| ||
Ortalama (TL)
|
1571
|
501
|
884
|
1256
|
1775
|
3443
|
6,9
|
8,4
|
Ortadoğu Anadolu
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,4
|
10,6
|
15,5
|
22,6
|
44,9
| ||
Ortalama (TL)
|
1516
|
487
|
806
|
1173
|
1717
|
3394
|
7,0
|
8,3
|
Batı Karadeniz
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
7,1
|
12,0
|
16,5
|
22,5
|
41,9
| ||
Ortalama (TL)
|
1495
|
530
|
901
|
1229
|
1688
|
3128
|
5,9
|
7,7
|
Kuzeydoğu Anadolu
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,4
|
11,2
|
15,9
|
22,5
|
44,0
| ||
Ortalama (TL)
|
1450
|
462
|
814
|
1152
|
1633
|
3188
|
6,9
|
7,8
|
Güneydoğu Anadolu
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,5
|
11,0
|
15,4
|
22,0
|
45,2
| ||
Ortalama (TL)
|
1252
|
408
|
688
|
961
|
1377
|
2826
|
6,9
|
6,9
|
TÜRKİYE
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,5
|
11,1
|
15,6
|
21,9
|
44,9
| ||
Ortalama (TL)
|
1839
|
598
|
1020
|
1436
|
2014
|
4126
|
6,9
|
10,1
|
KENT
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,9
|
11,4
|
15,7
|
21,6
|
44,3
| ||
Ortalama (TL)
|
2049
|
710
|
1166
|
1609
|
2219
|
4540
|
6,4
|
11,1
|
KIR
| ||||||||
Yüzde
|
100,0
|
6,8
|
11,5
|
16,0
|
22,4
|
43,3
| ||
Ortalama (TL)
|
1330
|
453
|
767
|
1062
|
1491
|
2877
|
6,4
|
7,1
|
(2): Her bölgenin en zengin 5. grubuyla, ülkenin en fakir 1. grubu olan Güneydoğu Anadolu’nun en fakir 1. grubu arasındaki fark.
Kaynak: TÜİK, sayı 262, 19 Aralık 2011 Saat: 10.00, Tablo 2.
.../...