-Kısa vadeli dış borçlar
-Kısa vadeli dış borçlar 87 milyar doları aştı
-1989 yılında 5,7, 2002’de 16,4 milyar dolar olan kısa vadeli
dış borçlar, 2004 yılında 32 milyar doları, 2006 yılında
42 milyar doları, 2008 yılında 52 milyar doları aştı
-2009 yılında 49 milyar dolara inen kısa vadeli dış borç
stoku, 2010 yılında 77,5 milyar dolara yaklaştı
-2011 yılında 83,8 milyar dolara ulaşan kısa vadeli dış borç
stoku, 2012 yılının Ocak ayında 87 milyar doları geçti
Not: Q4 tabiri son çeyreği anlatmak için kullanılmıştır.
Kaynak: Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü
-1989 yılında 5,7, 2002’de 16,4 milyar dolar olan kısa vadeli
dış borçlar, 2004 yılında 32 milyar doları, 2006 yılında
42 milyar doları, 2008 yılında 52 milyar doları aştı
-2009 yılında 49 milyar dolara inen kısa vadeli dış borç
stoku, 2010 yılında 77,5 milyar dolara yaklaştı
-2011 yılında 83,8 milyar dolara ulaşan kısa vadeli dış borç
stoku, 2012 yılının Ocak ayında 87 milyar doları geçti
Ekonomide önemli göstergelerden biri olan kısa vadeli dış borç stokunda 1989-2012 Ocak döneminde önemli miktarda artış oldu. Bu dönemde kısa vadeli dış borç stoku 5 milyar 745 milyon dolardan, 87 milyar 88 milyon dolara çıktı.
Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü verilerine göre, 1989 yılında 5,7 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç stoku 1993 yılında 18,5 milyar dolara, 2000 yılında 28,3 milyar dolara ulaştıktan sonra 2001 yılında 16,4 milyar dolara indi. 2002 yılında 16,4 milyar dolar olan kısa vadeli dış borçlar 2004 yılında 32 milyar doları, 2006 yılında 42 milyar doları, 2008 yılında 52 milyar doları aştı.
2009 yılında 49 milyar dolara inen kısa vadeli dış borç stoku, 2010 yılında 77,5 milyar dolara yaklaştı. 2011 yılında 83,8 milyar dolara ulaşan kısa vadeli dış borç stoku, 2012 yılının Ocak ayında 87 milyar doları geçti.
-En büyük artış oransal olarak 2001’de, miktar olarak 2010’da-
1989-2012 Ocak döneminde kısa vadeli dış borçlarda oransal olarak en fazla artış, 1990 yılında yüzde 65,4’le gerçekleşti. Bundan sonraki en yüksek artış yüzde 58 ile 2010 yılında meydana geldi. 1993 yılında yüzde 45,9, 2003’de yüzde 40,1, 2004’de yüzde 39,9, 1992’de yüzde 38,9, 1995’de yüzde 38,6 yıllık artış oldu.
Kısa vadeli dış borçlarda yıllık bazda oransal olarak en büyük düşüş yüzde 42 ile 2001’de meydana gelirken, 1994’de yüzde 39,4, 2009 yılında yüzde 6,6, 1991 yılında yüzde 4 düşüş gerçekleşti.
Miktar olarak kısa vadeli dış borçlardaki en büyük artış 28,4 milyar dolarla 2010’da olurken, 2008’de 9,4, 2004’de 9,2 milyar dolarlık artışlar meydana geldi. Kısa vadeli dış borçlarda, 2001 yılında 11,9, 1994 yılında 7,3, 2009 yılında 3,5 milyar, 1991 yılında 383 milyon dolarlık düşüş oldu.
-1989-2012 döneminde kısa vadeli dış borç stoku 15,2 kat arttı-
1989-2012 Ocak döneminde kısa vadeli dış borç stokunda 81,3 milyar dolarlık artış meydana geldi. Bu dönemde kısa vadeli dış borç stoku 15,2 katına çıktı. 2002-2012 Ocak döneminde kısa vadeli dış borç stoku 5,3 katına çıkarken, 70,7 milyar dolarlık artış meydana geldi.
Yıllar itibarıyla (2012 yılı Ocak verileri) kısa vadeli dış borç stoku, miktar değişimi ve oransal değişim rakamları şöyle:
Kısa
| |||
Vadeli
| |||
Dış
| |||
Borç
|
Miktar
| ||
Stoku
|
Değişimi
| ||
(Milyon
|
(Milyon
|
Değişim
| |
Yıllar
|
Dolar)
|
Dolar)
|
(Yüzde)
|
1989
|
5.745
| ||
1990
|
9.500
|
3.755
|
65,4
|
1991
|
9.117
|
-383
|
-4,0
|
1992
|
12.660
|
3.543
|
38,9
|
1993
|
18.473
|
5.813
|
45,9
|
1994
|
11.187
|
-7.286
|
-39,4
|
1995
|
15.500
|
4.313
|
38,6
|
1996
|
17.072
|
1.572
|
10,1
|
1997
|
17.691
|
619
|
3,6
|
1998
|
20.774
|
3.083
|
17,4
|
1999
|
22.921
|
2.147
|
10,3
|
2000
|
28.301
|
5.380
|
23,5
|
2001
|
16.403
|
-11.898
|
-42,0
|
2002
|
16.424
|
21
|
0,1
|
2003
|
23.013
|
6.589
|
40,1
|
2004
|
32.205
|
9.192
|
39,9
|
2005
|
38.920
|
6.715
|
20,9
|
2006
|
42.860
|
3.940
|
10,1
|
2007
|
43.152
|
292
|
0,7
|
2008
|
52.527
|
9.375
|
21,7
|
2009
|
49.045
|
-3.482
|
-6,6
|
2010
|
77.469
|
28.424
|
58,0
|
2011
|
83.823
|
6.354
|
8,2
|
2012
|
87.088
|
3.265
|
3,9
|
Yıllar itibarıyla (2012 yılı Ocak verileri) kısa vadeli dış borç stoku, borçlu kuruluşların borç miktarları, borç türleri ve sektör borçları şöyle:
Kısa Vadeli Dış Borç Stoku
|
1989
|
1990
|
1991
|
1992
|
1993
|
1994
|
1995
|
1996
|
(Milyon ABD Doları)
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
| |
MERKEZ BANKASI
|
799
|
855
|
557
|
572
|
667
|
828
|
993
|
984
|
BANKER KREDİ
|
35
|
51
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
MUHABİR AÇIKLARI
|
30
|
24
|
3
|
2
|
1
|
5
|
20
|
42
|
KREDİ MEKTUPLU DTH
|
733
|
695
|
553
|
569
|
666
|
823
|
973
|
942
|
DÖVİZE ÇEV. MEVDUAT & DİĞER
|
1
|
85
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
GENEL HÜKÜMET
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
BANKALAR
|
3.118
|
5.373
|
5.216
|
7.157
|
11.127
|
4.684
|
6.659
|
8.419
|
KREDİLER
|
1.057
|
2.093
|
2.787
|
5.132
|
8.696
|
2.241
|
3.161
|
3.840
|
DÖVİZ TEVDİAT HESABI
|
1.443
|
1.804
|
1.906
|
1.708
|
1.903
|
1.970
|
2.258
|
3.026
|
BANKA MEVDUATI
|
618
|
1.476
|
523
|
317
|
528
|
473
|
1.240
|
1.553
|
TL CİNSİNDEN MEVDUAT
| ||||||||
DİĞER SEKTÖRLER
|
1.828
|
3.272
|
3.344
|
4.931
|
6.679
|
5.675
|
7.848
|
7.669
|
TİCARİ KREDİLER
|
1.109
|
1.532
|
1.990
|
3.575
|
5.850
|
5.020
|
6.766
|
6.611
|
İTHALAT BORÇLARI
|
891
|
1.386
|
1.504
|
2.630
|
4.762
|
3.772
|
5.361
|
5.270
|
PREF.&PEŞİN İHRACAT
|
218
|
146
|
486
|
945
|
1.088
|
1.248
|
1.405
|
1.341
|
DİĞER KREDİLER
|
719
|
1.740
|
1.354
|
1.356
|
829
|
655
|
1.082
|
1.058
|
KAMU
|
0
|
0
|
281
|
400
|
65
|
36
|
250
|
0
|
ÖZEL
|
0
|
0
|
1.073
|
956
|
764
|
619
|
832
|
1.058
|
TOPLAM
|
5.745
|
9.500
|
9.117
|
12.660
|
18.473
|
11.187
|
15.500
|
17.072
|
Kısa Vadeli Dış Borç Stoku
|
1997
|
1998
|
1999
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
(Milyon ABD Doları)
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
MERKEZ BANKASI
|
889
|
905
|
686
|
653
|
752
|
1655
|
2860
|
3287
|
BANKER KREDİ
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
MUHABİR AÇIKLARI
|
30
|
7
|
6
|
26
|
20
|
15
|
11
|
1
|
KREDİ MEKTUPLU DTH
|
859
|
898
|
680
|
627
|
732
|
1.640
|
2.849
|
3.286
|
DÖVİZE ÇEV. MEVDUAT & DİĞER
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
GENEL HÜKÜMET
|
54
|
0
|
0
|
1.000
|
0
|
0
|
0
|
0
|
BANKALAR
|
8.503
|
11.159
|
13.172
|
16.900
|
7.997
|
6.344
|
9.692
|
14.529
|
KREDİLER
|
4.347
|
4.512
|
6.444
|
11.140
|
4.005
|
3.195
|
5.320
|
8.716
|
DÖVİZ TEVDİAT HESABI
|
2.019
|
3.223
|
3.450
|
2.414
|
2.219
|
2.453
|
3.038
|
3.340
|
BANKA MEVDUATI
|
2.137
|
3.424
|
3.278
|
3.346
|
1.773
|
696
|
1.334
|
1.694
|
TL CİNSİNDEN MEVDUAT
|
779
| |||||||
DİĞER SEKTÖRLER
|
8.245
|
8.710
|
9.063
|
9.748
|
7.654
|
8.425
|
10.461
|
14.389
|
TİCARİ KREDİLER
|
6.653
|
6.718
|
7.251
|
7.863
|
5.677
|
7.144
|
8.866
|
12.593
|
İTHALAT BORÇLARI
|
5.094
|
4.912
|
5.270
|
5.834
|
3.782
|
5.136
|
6.297
|
9.088
|
PREF.&PEŞİN İHRACAT
|
1.559
|
1.806
|
1.981
|
2.029
|
1.895
|
2.008
|
2.569
|
3.505
|
DİĞER KREDİLER
|
1.592
|
1.992
|
1.812
|
1.885
|
1.977
|
1.281
|
1.595
|
1.796
|
KAMU
|
150
|
174
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
25
|
ÖZEL
|
1.442
|
1.818
|
1.812
|
1.885
|
1.977
|
1.281
|
1.595
|
1.771
|
TOPLAM
|
17.691
|
20.774
|
22.921
|
28.301
|
16.403
|
16.424
|
23.013
|
32.205
|
Kısa Vadeli Dış Borç Stoku
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
(Milyon ABD Doları)
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Q4
|
Ocak
|
MERKEZ BANKASI
|
2763
|
2563
|
2.282
|
1.874
|
1.776
|
1.576
|
1.269
|
1.282
|
BANKER KREDİ
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
MUHABİR AÇIKLARI
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
KREDİ MEKTUPLU DTH
|
2.762
|
2.562
|
2.281
|
1.873
|
1.775
|
1.575
|
1.268
|
1.281
|
DÖVİZE ÇEV. MEVDUAT & DİĞER
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
GENEL HÜKÜMET
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
BANKALAR
|
18.932
|
21.785
|
18.347
|
26.840
|
25.185
|
50.866
|
52.478
|
55.660
|
KREDİLER
|
11.804
|
9.229
|
7.523
|
9.502
|
6.307
|
18.098
|
24.175
|
25.086
|
DÖVİZ TEVDİAT HESABI
|
2.967
|
2.811
|
3.288
|
4.600
|
5.539
|
4.828
|
7.230
|
7.565
|
BANKA MEVDUATI
|
2.581
|
4.354
|
3.724
|
4.793
|
4.577
|
10.363
|
12.681
|
13.388
|
TL CİNSİNDEN MEVDUAT
|
1.580
|
5.391
|
3.812
|
7.945
|
8.762
|
17.577
|
8.392
|
9.621
|
DİĞER SEKTÖRLER
|
17.225
|
18.512
|
22.523
|
23.813
|
22.084
|
25.027
|
30.076
|
30.146
|
TİCARİ KREDİLER
|
15.011
|
16.383
|
21.084
|
22.032
|
21.101
|
22.765
|
25.370
|
24.875
|
İTHALAT BORÇLARI
|
10.674
|
11.354
|
14.085
|
14.049
|
14.710
|
17.483
|
20.130
|
19.693
|
PREF.&PEŞİN İHRACAT
|
4.337
|
5.029
|
6.999
|
7.983
|
6.391
|
5.282
|
5.240
|
5.182
|
DİĞER KREDİLER
|
2.214
|
2.129
|
1.439
|
1.781
|
983
|
2.262
|
4.706
|
5.271
|
KAMU
|
400
|
195
|
0
|
100
|
0
|
0
|
0
|
0
|
ÖZEL
|
1.814
|
1.934
|
1.439
|
1.681
|
983
|
2.262
|
4.706
|
5.271
|
TOPLAM
|
38.920
|
42.860
|
43.152
|
52.527
|
49.045
|
77.469
|
83.823
|
87.088
|
Kaynak: Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü