-Kaba yem açığı
-Kaba
yem açığı
-Türkiye’nin
kaliteli kaba yem açığı 13-14 milyon
tonu
buluyor
-12,3
milyon hektar mera alanı olan Türkiye’de mera ıslahı
tamamlanırsa
ülkenin kaliteli kaba yem açığı kalmayacak
-Yapılan
araştırmalar, uygun ıslah ve amenajman
yöntemleri
kullanılarak çayır ve meraların üretim
kapasitelerinin
4-5 yılda en az 3 kat artırılabileceğini
gösteriyor
-Saman
fiyatları, çeşitli illerimizde yüzde 40 ile
yüzde
316,7 arasında değişen oranlarda arttı.
Kastamonu’da
geçen yıl 18 kuruş olan samanın
Türkiye’nin 13-14 milyon ton kaliteli kaba yem
açığı bulunuyor. 12,3 milyon hektar mera alanı olan Türkiye’de mera ıslahı
tamamlanırsa ülkenin kaba yem açığı kalmayacak.
Türkiye
Ziraat Odaları Birliği (TOBB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’dan alınan bilgiye
göre, buğday ve arpa üretiminin yaklaşık yüzde 40'ını sağlayan Doğu Anadolu ve
İç Anadolu bölgelerinde, ilkbahar yağışlarının yetersiz olması sonucu bitki
gelişimi arzu edilen ölçüde gerçekleşmedi. Buğday sap boylarının kısa kaldı. Bu
da saman veriminde azalmaya neden oldu.
Kaba yemde, ağırlıklı olarak samana dayalı besleme
alışkanlığı uygulayan birçok hayvan yetiştiricisinin düşen arza bağlı olarak
saman bulmakta zorlandığı, bulanlar da artan taleple yükselen fiyatlardan saman
almak durumunda kaldığı görülüyor.
Ziraat odaları, piyasada yeterli ürünün olmaması
yanında, fiyatların daha da yükseleceği beklentisiyle stok yapılması da bu
fiyat artışında etkili oldu.
Saman fiyatlarında yüzde 316,7’ye varan artışlar meydana
geldi. Ardahan’da saman fiyatı yüzde 40 artarken, Kastamonu’da artış yüzde
316,7’yi buldu. Samanın kilogram fiyatı, Kastamonu’da, 2011 yılına göre, 18
kuruştan 75 kuruşa, Ankara’da 12
kuruştan 32 kuruşa, Van’da 19 kuruştan 65 kuruşa, Çanakkale’de 25 kuruştan 45
kuruşa, Bursa’da 16 kuruştan 36 kuruşa, İzmir’de 28 kuruştan 56 kuruşa,
Burdur’da 29 kuruştan 58 kuruşa, Ardahan’da 50 kuruştan 70 kuruşa, Konya’da 20
kuruştan 48 kuruşa, Erzurum’da 18 kuruştan 53 kuruşa, Balıkesir’de 20 kuruştan
35 kuruşa çıktı.
Saman fiyatlarının yanı sıra kurak geçen bölgelerin
meralarında ot veriminin azlığı, hayvanlarını büyük oranda meralarda besleyen
üreticilerin daha da mağdur olmasına neden oldu.
-Yoncanın
kilogramı 65-70 kuruşa çıktı-
Saman dışında kaliteli kaba yem fiyatlarında da
yükselme görüldü. Özellikle yoncaya bakıldığında kilogramı geçen yıl 35-40
kuruş iken bu yıl 65-70 kuruşa çıktı. Diğer bir alternatif kaba yem kaynağı silajlık
mısır ise birçok ilde henüz hasat edilmedi. Hayvancılıkta kaba yem fiyatlarının
yükselmesi zaten yüksek olan maliyetlerin daha da artmasına neden olacak. Bu
durum ürününü ederine satamayan yetiştiricileri daha da zor duruma sokacak gibi
görünüyor.
Üreticilerin kaba yem ihtiyacını karşılamak ve
yükselen kaba yem fiyatlarını düzenlemek amacıyla ithalat kararı alındı. İthalatta,
hiçbir gıda değeri olmayan sap ve saman yerine, yonca, korunga, çayır otu gibi
kaliteli kaba yemler tercih edilmesi gerektiğini uzmanlar belirtiyor.
-Kaba
yem üretimi-
Türkiye’de 12 milyon
tonu çayır mera, 18,3 milyon tonu yem bitkileri ekilişleri, 13,3 milyon tonu
silajlık mısır, 5 milyon tonu bahçe içi otlak, 10 milyon tonu da sap saman anız
artıkları olmak üzere 58,6 milyon ton kaba yem üretiliyor. Ülkenin yıllık 57 milyon
ton kaba yem ihtiyacı dikkate alındığında, kaba yem açığı yokmuş gibi algılanıyor ama sap saman
anız artıkları ile bahçe içi otlakları kaliteli kaba yem olarak değerlendirmemek
gerekiyor.
Kaliteli kaba yem açığı 13-14 milyon tonu buluyor. Söz konusu açığın kapatılması; çayır mera alanlarının ıslah edilerek
otlatma kapasitelerinin artırılması, yem bitkileri ekilişlerinin artırılarak
ekili tarla tarımı içindeki oranının yüzde 25’lere çıkarılması, yıl boyunca
ihtiyaç duyulan yeşil ve sulu kaba yem ihtiyacının giderilmesi için yeşil yem
zincirinin kurulması yani silaj yapımının yaygınlaştırılmasıyla mümkün olacak
gibi görünüyor.
Bu ekilişlerin gerçekleştirilebilmesi için nadas
alanlarına, ikinci ürün olarak ekim yapılması, tarla tarımı içinde ekiminin
yaygınlaştırılması, bazı ürünlerde üretim alanlarının daraltılmasında
alternatif ürün olarak bu ürünlerin yetiştirilmesinin desteklemesi ve
çalışmaların bu yönde yoğunlaştırması planlanıyor.
Mera
Kanunu’nun çıktığı 1998 yılından itibaren, 1998–2010 yılları arasında 8 milyon 516 bin hektar alanın tespit
çalışmalarının yapıldı. 12,3 milyon hektar toplam mera alanı dikkate
alındığında tespit edilen alan, toplam mera alanının yüzde 69’una tekabül ediyor.
Yine aynı şekilde 1998–2010 yılları arasında 4
milyon 123 bin hektarlık alanda tahdit çalışmalarının tamamlandığı, bu miktarın
12,3 milyon hektar toplam mera alanının yüzde 32,5’ine, tespit edilen 8 milyon 516
bin hektar alanın ise yüzde 47,1’ine karşılık geldiğini görülüyor. Yani toplam
mera alanının yüzde 67,5’inde, tespit edilen mera alanlarının ise yüzde 52,9’unda
tahdit çalışmalarının yapılması gerekiyor.
Tespit ve tahdidi
tamamlanan mera, yaylak ve kışlaklarda daha sonra ıslah çalışmaları gerçekleştiriliyor.
Mera Islah ve Amenajman Projesi uygulanan alanlara bakıldığında, 1998-2010
yılları arasında toplam 401,5 bin hektar alanda ıslah projelerinin uygulandı.
Bugüne kadar 8 milyon 516 bin hektar alanın tespit, 4 milyon 123 bin hektar
alanın da tahdidinin yapıldığı dikkate alınacak olursa, ıslah edilen alan
yeterli değil.
Yapılan araştırmalar uygun ıslah ve amenajman
yöntemleri kullanılarak çayır ve meraların üretim kapasitelerinin 4-5 yılda en
az 3 kat artırılabileceğini gösteriyor. Bu durumda meralardaki mevcut kuru ot
üretiminin 12 milyon tondan daha yukarılara çıkarılması ve kaliteli kaba yem
açığının önemli ölçüde kapatılması mümkün olabilecek.
Türkiye’de hayvancılıkta yaşanan kaliteli kaba yem
açığı ve özellikle küçükbaş hayvancılık ve besicilikte hedeflenen amaçlar
dikkate alındığında, düşük maliyetli üretimin olmazsa olmazlarından biri olan
meraların en kısa zamanda ıslahının tamamlanıp üreticilerin ve hayvancılığın
hizmetine sunulması gerektiği sonucu ortaya çıkıyor.
Yem bitkileri üretimine verilen desteklerin
artırılması, meraların, tespit, tahdit ve tahsis çalışmaları tamamlanarak bir
an önce münavebeli otlatmaya geçilerek çiftçilerin kullanımına hazır hale
getirilmesi, kaba yem piyasasında ani fiyat dalgalanmalarını önlemek için
"kaba yem ortak piyasa düzeni" kurulması, piyasanın gerektiğinde düzenleyici
mekanizmalarla kontrol edilmesinin zorunluluk taşıyor.
Bazı illerdeki 2011 ve 2012 yılları saman
fiyatlarıyla, artış oranı şöyle:
İller
|
2011 Fiyatı
(Kr/Kg)
|
2012 Fiyatı (Kr/Kg)
|
Değişim (Yüzde)
|
Van
|
19
|
65
|
242,1
|
Çanakkale
|
25
|
45
|
80,0
|
Bursa
|
16
|
36
|
125,0
|
İzmir
|
28
|
56
|
100,0
|
Burdur
|
29
|
58
|
100,0
|
Ardahan
|
50
|
70
|
40,0
|
Konya
|
20
|
48
|
140,0
|
Erzurum
|
18
|
53
|
194,4
|
Kastamonu
|
18
|
75
|
316,7
|
Balıkesir
|
20
|
35
|
75,0
|
Ankara
|
12
|
32
|
166,7
|
Tespit
(Birikimli)
(Milyon Hektar)
|
Tahdit
(Birikimli)
(Milyon Hektar)
|
Yıllık Proje Sayısı (Adet)
|
Yıllık Proje Uygulama Alanı (Bin Hektar)
|
|
2000
|
402
|
301
|
6
|
0,6608
|
2001
|
1,037
|
795
|
7
|
0,8811
|
2002
|
2,102
|
1,641
|
33
|
6,8108
|
2003
|
3,530
|
1,890
|
24
|
9,7713
|
2004
|
4,341
|
2,293
|
198
|
70,3790
|
2005
|
5,127
|
2,608
|
158
|
90,0112
|
2006
|
6,134
|
2,850
|
98
|
53,1812
|
2007
|
7,058
|
3,377
|
112
|
54,0271
|
2008
|
7,655
|
3,618
|
122
|
46,9759
|
2009
|
7,840
|
3,721
|
67
|
30,7468
|
2010
|
8,516
|
4,123
|
69
|
38,0039
|
Toplam
|
8,516
|
4,123
|
894
|
401,4491
|
Kaynak: TKB. TÜGEM.
Yem bitkileri ekilen alan ve üretim miktarı şöyle:
Ekilen Alan (Dekar)
|
Üretim
(Ton)
|
|
Korunga
|
1.536.445
|
1.571.606
|
Silajlık mısır
|
3.127.946
|
13.294.380
|
Fiğ
|
4.754.756
|
4.442.017
|
Yonca
|
5.585. 525
|
12.076.159
|
Burçak
|
69.025
|
51.091
|
Hayvan pancarı
|
25.399
|
127.114
|
Üçgül
|
4.340
|
3.160
|
Toplam
|
15.103.436
|
31.565.527
|
Kaynak: TÜİK