-Türkiye'de partiler | Ekim 2012
-Türkiye'de siyasi partiler
-HAS Parti'nin feshedilmesinin ardından Eylül sonu
itibariyle faaliyetteki siyasi parti sayısı 67'ye düştü
-Cumhuriyet tarihinin en eski partisi CHP olmasına
karşın, 12 Eylül darbesiyle kesintiye uğrayan siyaset
tarihindeki en eski parti, yine bir askeri darbe sonrası
kapatılan DP ile aynı adı taşıyor
-67 siyasi partiden 4'ü TBMM'de temsil ediliyor (Güncelleme)
-Siyasi partilerden beşinin genel başkanı kadın
-Partilerden ikisinin genel başkanı cezaevinde
Halkın Sesi Partisi'nin (HAS Parti) kendini feshederek AK Parti'ye katılmasının ardından Türk siyasi hayatındaki parti sayısı 67'ye düştü.
Siyasi Partiler Kanunu'na göre, ''Siyasi partiler, gerekli bildiri ve belgelerin, İçişleri Bakanlığına verilmesiyle tüzel kişilik kazanırlar.'' Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nda, her siyas iparti için bir sicil dosyası bulunuyor ve yasal yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği hukuki yönden değerlendiriliyor. Kongre, genel merkez organlarının oluşumu, parti hesaplarının denetimi ve benzeri gibi yasal yükümlülükleri yerine getirilmeyen partiler zaman içinde tüzel kişiliklerini yitirebiliyor. Bu nedenle, İçişleri Bakanlığı kayıtları ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'ndaki siyasi parti sayıları arasında farklılıklar bulunabiliyor.
Yargıtay Cumhuriyet Başsacılığı kayıtlarına göre, (27 Eylül 2012 tarihi itibariyle) yasal yükümlülükleri yerine getiren 67 siyasi parti bulunuyor.
Bu siyasi partilerden beşi TBMM'de temsil ediliyor. Bunlar Adalet ve Kalkınma Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Katılımcı Demokrasi Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi. Bunlardan AK Parti, CHP, MHP ve BDP'nin meclis grubu bulunuyor. HEPAR Genel Bakanı Şerafettin Elçi ise BDP destekli bağımsız adaylar arasında yer alarak TBMM'ye girdi. Elçi, daha sonra yeniden partisinin başına geçti. (Güncelleme: Şerafettin Elçi, 25 Aralık 2012'de öldü. Elçi'nin ölümüyle TBMM'de temsil edilen parti sayısı 4'e düştü.) BDP destekli bağımsızlar arasından TBMM'ye giren Levent Tüzel ise bu partide kalmayı tercih etti. (Tüzel, seçim öncesinde EMEP genel başkanı idi.)
Siyasi partilerden beşinin nın genel başkanı kadın. Bunlar: Emek Partisi-Selma Gürkan, Ayyıldız Partisi-Serap Gülkan, Esnaf ve Çiftçi Partisi-Türkan Sürmeli, Ezilenlerin Sosyalist Partisi-Figen Yüksekdağ, Emekçi Hareket Partisi-Sibel Uzun.
Partilerden ikisinin genel başkanı cezaevinde bulunuyor. İşçi Partisi lideri Doğu Perincek ''Ergenekon'' davası kapsamında tutuklandı. Bu davayla aynı adı taşıyan Ergenekon Partisi'nın Genel Başkanı Ahmet Tarcan Ülük ise geçen Mart ayında ''şantaj'' iddialı bir soruşturma kapsamında İzmir'de tutuklandı.
Cumhuriyet tarihinin en eski parti CHP olmasına karşın, 12 Eylül darbesiyle kesintiye uğrayan siyaset tarihindeki en eski parti, yine bir askeri darbe sonrası kapatılan DP ile aynı adı taşıyan gözüküyor. Siyasi partilerden 12'sinin adında Türkiye, 8'nin adında demokrasi ibaresinin bulunması da bir başka dikkat çekici unsur.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın Eylül 2012 sonu kayıtlarına göre Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partiler, kısa adları, kuruluş tarihleri ve liderleri alfabetik sırayla şöyle:
Parti Kısa Adı Kuruluşu Genel Başkanı
Adalet ve Kalkınma Partisi (*) AK PARTİ 14.08.2001 R.Tayyip Erdoğan
Adaletçi
Kurtuluş Partisi - 27.02.2012 (..)
Alternatif
Partisi ALPA 23.10.1998 (..)
Alternatif ve
Değişim P. AL PARTİ 17.11.2008 M.Reşit Burkan
Anavatan
Partisi ANAVATAN 07.09.2011 İbrahim Çelebi
Bağımsız
Cumhuriyet P. BCP 24.07.2002 Mümtaz Soysal
Bağımsız
Türkiye Partisi BTP 25.09.2001 Haydar Baş
Barış ve
Demokrasi Partisi (*) BDP 02.05.2008 Selahattin Demirtaş
Büyük
Anavatan Partisi (1) ANAP 16.11.2009 Seyyid E. Gündüz
Büyük Birlik
Partisi BBP 29.01.1993 Mustafa Destici
Cumhuriyet
Halk Partisi (*) CHP 09.09.1992 Kemal Kılıçdaroğlu
Çağdaş
Türkiye Partisi ÇAĞDAŞ 03.03.2006 Metin Bozkurt
Demokrat
Parti DP 23.06.1983 Gültekin Uysal
Demokratik
Sol Parti DSP 14.11.1985 Masum Türker
Devrimci Halk
Partisi DEV-PARTİ 28.09.2011 Mehmet Ömer Gürcan
Devrimci İşçi
Partisi DİP 07.09.2007 Sungur Savran
Devrimci
Sosyalist İşçi Partisi DSİP 25.04.1997 Doğan Tarkan
Doğruyol
Partisi DYP 28.05.2007 Çetin Özaçıkgöz
Doğuş ve
Aydınlık Partisi DAP 25.05.2012 Dursun Ali Bacıoğlu
Ebedi Nizam
Partisi ENPA 30.11.2007 (..)
Emek Partisi (**) EMEP 25.11.1996 Selma Gürkan
Emekçi
Hareket Partisi (**) EHP 05.01.2004 Sibel Uzun
Engelsiz
Türkiye Partisi ETP 28.12.2011 Muharrem Parmaksız
Ergenekon
Partisi (2) ER PARTİ 15.01.2010 Ahmet Tarcan Ülük
Esnaf ve
Çiftçi Partisi (**) EÇP 30.12.2010 Türkan Sürmeli
Eşitlik ve
Demokrasi Partisi (3) EDP 24.05.2002 -
Ezilenlerin
Sosyalist P. (**) ESP 05.02.2010 Figen Yüksekdağ
Genç Parti GENÇPARTİ 26.11.1992 (..)
Gönül Birliği
Yeşiller Partisi GBYP 03.11.2000 (..)
Güçlenen
Türkiye Partisi GÜTÜP 12.10.2009 (..)
Güçlü Türkiye
Partisi GTP 09.10.2006 (..)
Güven Parti GP 08.03.2012 (..)
Hak ve Adalet
Partisi HAP 27.04.2012 Yiğit Zeki Öztürk
Hak ve
Eşitlik Partisi HEPAR 04.09.2008 Osman Pamukoğlu
Hak ve
Hakikat Partisi HAK PARTİ 29.07.2008 Dursun Güneş
Hak ve
Özgürlükler Partisi HAK-PAR 11.02.2002 Kemal Burkay (*)
Halkın
Kurtuluş Partisi KURTULUŞ 15.06.2005 (..)
Halkın
Yükselişi Partisi HYP 16.02.2005 Ragıp Önder Günay
İşçi
Kardeşliği Partisi İKP 15.06.2006 Şadi Ozansü
İşçi Partisi (4) İP 02.03.1992 Doğu Perinçek
İşçilerin
Sosyalist Partisi Sosyalist
P. 17.11.2008 (..)
Katılımcı
Demokrasi P. KADEP 20.12.2006 .............. (**)
Liberal
Demokrat Parti LDP 26.07.1994 Cem Toker
Millet
Partisi MP 22.03.1984 Aykut Edibali
Milli
Demokrat Halkın P. MDHP 05.04.2004 Yusuf Erikel
Milliyetçi
Hareket Partisi (*) MHP 07.07.1983 Devlet Bahçeli
Milliyetçi
Türkiye Partisi MTP 24.11.2011 Ahmet Yılmaz
Milliyetçi ve
Muhafazakar P. (5) MMP 02.03.2010 -
Müdafaa-i
Hukuk Hareketi P. MHHP 24.04.2006 (..)
Özgürlük ve Dayanışma P. ÖDP 08.06.1994 Alper Taş
Özgürlük ve Sosyalizm P. ÖSP 21.12.2011 Sinan Çiftyürek
Saadet Partisi SAADET 20.07.2001 Mustafa Kamalak
Sağduyu Partisi SAĞDUYU 04.09.2002 Nureddin Coşan
Sosyal Demokrat Parti SODEP 13.04.2011 Hüseyin Ergün
Sosyalist Demokrasi Partisi SDP 28.08.2002 Rıdvan Turan
Toplumcu Kurtuluş Partisi TKP-2 07.02.2012 (..)
Türkiye Hümanist Partisi THP 11.06.2009 M.Kemal Karakoç
Türkiye İşçi Köylü Partisi TİKP 18.06.2010 İsmail Durna
Türkiye İşçi Partisi TİP 08.02.2010 (..)
Türkiye Komünist Partisi TKP 16.08.1993 Aydemir Gürel
Türkiye Müdafaa-i Hukuk P. TMHP 07.08.2006 Mahmut Yılbaş
Türkiye Sosyalist İşçi P. TSİP 03.01.1993 Turgut Koçak
Ulusal Parti ULUSAL PARTİ 15.03.2010 Fırat Çulhaoğlu
Yeşiller Partisi (3) YEŞİLLER 30.06.2008 -
Yurt Partisi YURT-P 14.03.2002 Sadettin Tantan
Yüce Diriliş Partisi YÜCE DİRİ-P 16.04.2007 A.Sezai Karakoç
----
NOTLAR:
(*) TBMM'de temsil ediliyor.
(**) Genel başkanı kadın.
(..) Net bir bilgiye ulaşılamadı.
(1) Adının ''Birlik ve Huzur Partisi'' şeklinde değiştirilmesi benimsendi.
(2) Genel Başkanı (İzmir'de) ''şantaj'' iddialı soruşturmada tutuklandı.
(3) EDP ile Yeşiller Partisi'nin ''EDP Yeşiller'' olarak birleşme kararı alındı.
(4) Genel Başkanı ''Ergenekon'' davasında tutuklu.
(5) Genel Başkan Ahmet Reyiz Yılmaz istifa etti, vekaleten yürütülüyor.
(*) Güncelleme: 4 KASIM 2012 - HAK-PAR: 4 Kasım 2012 tarihinde yapılan kurultayda Bayram Bozyel'in yerine
Kemal Burkay genel başkan seçildi.
(**) Güncelleme: 25 ARALIK 2012 - KADEP: Genel Başkan Şerafettin Elçi, bir süredir tedavi gördüğü hastalığa yenik düştü. Elçi'nin ölümüyle TBMM'de temsil edilen parti sayısı 4'e indi.
--/--