Sinemayı yerli filmler sürüklüyor
20,8 milyona, erli film izleyici sayısı 2,1 milyondan 18,2 milyona çıktı
-Sektör temsilcilerine göre, 2013 yılında Türkiye’de sinema seyirci
sayısı 50 milyonu, yerli film izleyici sayısı 29 milyonu aştı
-Türk sinema sektöründe 2002-2012 döneminde, 532 olan salon
sayısı 1998’e, 134 bin 45 olan koltuk sayısı 263 bin 301’e ulaştı
-2012'de 25 bin 474 yabancı film, 12 bin 72 yerli film gösterildi
-Gösterilen film başına yabancı filmler 815 izleyici çekerken,
Türk filmleri 1511 izleyiciye ulaştı
Kim ne derse desin, 1960’lı yıllarda neredeyse altın çağını yaşayan Türk sineması namı diğer Yeşilçam, 1970’li yıllarda televizyon (televizyon yayınları deneme şeklinde 1968 yılında başlasa da asıl yaygınlaşması 1972 Münih Olimpiyatları sonrasıdır) gibi çok önemli bir rakibin sahneye çıkması, ailelerin başta yazlık sinemalar olmak üzere sinemaya gitmeyip, evde televizyondan film seyretmeyi tercih etmesiyle bir dönemi kapatmıştı. Seyirci bulmakta zorlanan Türk sineması, 1970’li yıllarda furya halini alan seks filmleriyle tüm itibarını yitirdi. Buna rağmen 1970’li yıllarda Lütfi Akad’ın “Gelin”, “Düğün”, “Diyet” üçlemesi, Atıf Yılmaz’ın “Selvi Boylum Al Yazmalım”, Yılmaz Güney’in “Sürü” ve “Arkadaş” gibi çok sayıda iyi film de yapıldı. Ama seyirci bir türlü iyi film gösteren salonlara gelmiyordu.
1970’li yıllar ve 1980’li yılların ilk dönemindeki furya öyle bir hal aldı ki Türk sinemasının çoğu yıldızı kendini bundan kurtaramadı. Kendini kurtaranlar da güzel sesleri olmamasına rağmen assolist olmaya kalktılar. Tabii fiyaskoyla sonuçlandı. Sektör, iyi filmlerde pazar payını yabancı filmlere kaptıran Türk sinemasında, 1980 sonrası yeniden bir kıpırdanma oldu. Atıf Yılmaz’ın (Atıf Yılmaz Batıbeki), başrolünde Müjde Ar’ı (asıl adı Kamile Suat Ebrem) oynattığı filmleri oldukça iyi hasılat yaptı. Bu dönemde Türk sineması için video film pazarı da iyi bir kazanç kapısı oldu. Aslında bu pazar, seks filmi izleyicisini de salondan uzaklaştırdığı için Türk sinemasına solan bulma konusunda olanak sağladı.
Pazarı yabancı film endüstrisine kaptıran Türk sineması, 2000’li yıllarda yeniden yükselişe geçmiş görünüyor. Özellikle komedi filmleriyle çok iyi bir izleyici kitlesine ulaşan Türk sinemasındaki gelişim, istatistiklere de yansıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2000 yılında 606 olan salon sayısı 2002 yılında 532’ye kadar düştü. Bu tarihten sonra artışa geçen salon sayısı, 2006 yılında 1000’i geçti ve 1045’e ulaştı. 2008 yılında 1514 adetle 1500’ü geçen salon sayısı, 2009 yılında 1647’ye, 2010 yılında 1834’e, 2011 yılında 1917’ye, 2012 yılında 1998’e çıktı. Sektör temsilcilerine göre, salon sayısı 2013 yılında 2 bin 200 oldu.
Yine 2000 yılında 200 bin 853 olan koltuk sayısı, 2002 yılında 134 bin 45’e kadar geriledi. 200 bin koltuk adedini 2008 yılına kadar geçemeyen sinema sektöründe koltuk sayısı, 2008 yılında 212 bin 155, 2009 yılında 229 bin 822, 2010 yılında 249 bin 297, 2011 yılında 257 bin 604, 2012 yılında 263 bin 301 adede yükseldi.
Gösterilen yerli film sayısı 2000 yılında 4 bin 733 idi. 2002 yılında 3 bin 302 adede düşen bu sayı, 2005 yılında 5 bin, 2009 yılında 13 bini geçti. 2009 yılındaki 13 bin 275 rakamı, 2000-2012 döneminin en yüksek sayısı oldu. 2010 yılında 12 bin 885’e inen, 2011 yılında 13 bin 27’ye çıkan gösterilen yerli film sayısı, 2012 yılında 12 bin 72’ye geriledi. Buna karşın 2000 yılında 19 bin 363 olan gösterilen yabancı film sayısı, 2003 yılında 17 bin 903 adede kadar geriledikten sonra 2004 yılında 21 bin 409’a çıktı. 2006 yılında 18 bin 468’e inen gösterilen yabancı film sayısı, 2007 yılında 20 bini, 2008 yılında 22 bini, 2010 yılında 23 bini, 2011 yılında 24 bini, 2012 yılında ise 25 bin 474 adetle 25 bini eçti.
Yerli film izleyici sayısında patlama
Asıl büyük değişim yerli film izleyen seyirci sayısında görüldü. 2000 yılında 2,9 milyon olan yerli film izleyen seyirci sayısı, 2002 yılında 2,1 milyonun altına indi. 2003 yılında 2,9 milyona çıkan yerli film izleyen seyirci sayısı, 2004 yılında iki katından fazla artarak 6,6 milyonu geçti. 2005 yılında 6,8 milyon olan yerli film izleyen seyirci sayısı, 2006 yılında 10,8 milyona yükseldikten sonra 2007 yılında 7,7 milyona indi. 2008 yılında yine iki kattan fazla artarak 16,1 milyonu geçen yerli film izleyen seyirci sayısı, 2009 yılında 15,2, 2010 yılında 18, 2011 yılında 18, 2012 yılında ise 18 milyon 235 bin 611 kişi oldu. Sektör temsilcilerine göre, 2013 yılında yerli film izleyen seyirci sayısı 29 milyonu geçti.
Yabancı film izleyen seyirci sayısı, 2003 yılında 11,6 milyondu. 2005 yılında 11,2 milyona inen yabancı film izleyen seyirci sayısı, 2012 yılında 20 milyonu aşarak 20 milyon 766 bin 579 kişiyi buldu.
2002-2012 döneminde yabancı film izleyici sayısı, 13,3 milyondan 20,8 milyona, yerli film izleyici sayısı 2,1 milyondan 18,2 milyona çıktı. Buna göre, 10 yıllık dönemde yerli film izleyici sayısı yaklaşık 9 kat arttı.
İlginç olan bir başka sonuç da yerli filmlerin film başına daha fazla seyirci çekmesi. 2012 yılında gösterilen yabancı film sayısı yerli film sayısını ikiye katlarken (yüzde 111), seyircide sadece yüzde 13,9 daha fazla. Bu da gösterilen film başına yabancı filmlerin 815 izleyici çekmesine, Türk filmlerinin 1511 seyirciye ulaşmasına yol açıyor.
Yine de 2012 yılında 75,6 milyon nüfuslu bir ülkenin yerli yabancı toplam 39 milyon sinema seyircisi olması kabul edilebilir bir durum değil.
2013 yılında 50,4 milyon sinema seyircisine ulaşıldı
TÜİK’in rakamları böyle ama sinema sektörünün en büyük dağıtım şirketi United International Pictures Türkiye Genel Müdürü Ferhat Aslan, 19 Ocak 2014’te, Habertürk Gazetesi’nden Aysun Öz’e verdiği demecinde, sinema seyirci sayısını, 2012 için 44 milyon, 2013 yılı için 50 milyon veriyor. Aslan, 50 milyon seyirci sayısının ise yüzde 58’inin Türk filmlerine ait olduğunu söylüyor. Buna göre, 2013 yılında 29 milyon yerli film izleyen, 21 milyon da yabancı film izleyen seyirciye ulaşıldı.
Ferhat Aslan, 2002 yılında 5 Türk filmi yapıldığını, 2013 yılında bu rakamın 100’ü geçtiğini söylüyor.
Antrakt Dergisi’nden Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Yönetim Kurulu Üyesi Deniz Yavuz’un hazırladığı boxoffice istatistiklerine göre, 2013 yılında toplam 50 milyon 400 bin bilet satıldı ve 1989’dan beri en yüksek seyirci sayısına ulaşıldı.
2013 yılında, yerli-yabancı tüm filmlerden elde edilen gişe geliri, 2012 yılına göre yüzde 12 oranında artış göstererek 504,3 milyon liraya yükseldi. Türkiye’de çekilen film sayısı da 100’e yaklaştı. Sinema sayısı 570 civarına, salon sayısı ise 2 bin 200’e ulaştı. Türk sinema sektörünün toplam büyüklüğü 2 milyar doları geçti.
En fazla filmi 1255 adetle Hindistan üretti
Yine de Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Nisan 2013 istatistiklerine göre, 2011 yılında Hindistan’ın 1255, ABD’nin 819, Çin’in 584, Japonya’nın 441, İngiltere’nin 299, Fransa’nın 272, Güney Kore’nin 216, Almanya’nın 212, İspanya’nın 199, İtalya’nın 155 film ürettiğini, adları sayılı ilk 10 ülkenin dünya film üretiminin yüzde 67,7’sini karşıladığını ve Türkiye’nin bu alana giremediğini unutmamak gerek.
7 milyar seyircinin 2,9 milyarı Hindistan’da
Yine UNESCO’nun Temmuz 2013 istatistiklerine göre, sinema seyircisi sayısı, 2011 yılında Hindistan’da 2 milyar 940 milyon, ABD’de 1 milyar 284 milyon, Çin’de 370, Fransa’da 217, Meksika’da 205, İngiltere’de 172, Güney Kore’de 160, Rusya’da 153, Japonya’da 145, Brezilya’da 144 milyon olduğunu, dünyada 6 milyar 984 milyon sinema seyircisinin yüzde 82,8’i olan 5 milyar 788 milyonunun bu 10 ülkede bulunduğunu da hatırlatmak zorunluluğu var. Türkiye bunların içinde de yok.
TÜİK verilerine göre Türk sinema sektörü:
Gösterilen
|
Gösterilen
|
Yerli film
|
Yabancı film
| |||||
Toplam
|
Yerli
|
Yabancı
|
Toplam
|
İzleyen
|
İzleyen
| |||
Salon
|
Koltuk
|
Film
|
Film
|
Film
|
Seyirci
|
Seyirci
|
Seyirci
| |
Yıl
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
Sayısı
|
2000
|
606
|
200.853
|
24.096
|
4.733
|
19.363
|
17.086.152
|
2.899.103
|
14.187.049
|
2001
|
580
|
139.664
|
25.608
|
5.042
|
20.566
|
16.905.737
|
3.289.438
|
13.616.299
|
2002
|
532
|
134.045
|
22.529
|
3.302
|
19.227
|
15.406.597
|
2.079.671
|
13.326.926
|
2003
|
826
|
141.839
|
21.254
|
3.351
|
17.903
|
14.503.052
|
2.923.286
|
11.579.766
|
2004
|
822
|
145.298
|
26.398
|
4.989
|
21.409
|
18.670.834
|
6.657.156
|
12.013.678
|
2005
|
987
|
152.234
|
25.076
|
5.671
|
19.405
|
18.001.466
|
6.795.791
|
11.205.675
|
2006
|
1.045
|
153.736
|
25.297
|
6.829
|
18.468
|
23.512.599
|
10.838.617
|
12.673.982
|
2007
|
1.140
|
161.923
|
28.733
|
8.340
|
20.393
|
20.659.569
|
7.712.626
|
12.946.943
|
2008
|
1.514
|
212.155
|
32.003
|
9.455
|
22.548
|
31.132.231
|
16.166.153
|
14.966.078
|
2009
|
1.647
|
229.822
|
34.947
|
13.275
|
21.672
|
31.334.447
|
15.220.249
|
16.114.198
|
2010
|
1.834
|
249.297
|
35.999
|
12.885
|
23.114
|
35.787.380
|
17.996.023
|
17.791.357
|
2011
|
1.917
|
257.604
|
37.892
|
13.027
|
24.865
|
37.439.786
|
17.954.808
|
19.484.978
|
2012
|
1.998
|
263.301
|
37.546
|
12.072
|
25.474
|
39.002.190
|
18.235.611
|
20.766.579
|