Devletlerin borçları ayyuka çıktı
-IMF tahminlerine göre, 2015 sonunda, toplam borçta birinci
olan ABD'nin brüt devlet borcu 19,2 trilyonu doları aşacak
olan ABD'nin brüt devlet borcu 19,2 trilyonu doları aşacak
-Yurtiçi gelirinin 2,5 katı borcu olan Japonya’nın borcu
12 trilyon dolara yaklaşacak. Japonya’da borcun milli
gelire oranı yüzde 245,5 olacak
12 trilyon dolara yaklaşacak. Japonya’da borcun milli
gelire oranı yüzde 245,5 olacak
-Dünyanın 2. büyük ekonomisi Çin'in brüt devlet borçları
4,7, Avrupa'nın en borçlusu İtalya'nınki 2,9 trilyon
doları geçecek
4,7, Avrupa'nın en borçlusu İtalya'nınki 2,9 trilyon
doları geçecek
-Fransa 2,87, Almanya 2,84, İngiltere 2,8 trilyon dolar
borçla bu ülkeleri takip edecek
-Kanada 1,63, Brezilya 1,55, İspanya 1,44 trilyon dolar
borçla ilk 10'da yer alacak
-Hindistan 1,34 trilyon dolarla 1 trilyon dolar sınırını
geçen ülkeler arasında bulunuyor
-Brüt devlet borçlarında Hindistan’ı Meksika, Hollanda,
Güney Kore, Belçika, Avustralya izleyecek
-Komşu Yunanistan, 252,4 milyar dolarlık gayri safi yurtiçi
hasılasının yüzde 171’i olan 431,6 milyar dolarla 17’nci sırada
-Yunanistan’ı Avusturya, Rusya, Singapur, İsviçre, Mısır,
Portekiz, Arjantin ve Polonya izleyecek
-Türkiye, 285,4 milyar dolar borçla 26’ncı sırada yer alacak
Sıkı para politikalarını savunanlar ve muhafazakar ekonomistlerin, tek suçlunun sosyal harcamalar, kamunun büyüklüğü ve hantal yapısı olduğunu öne sürseler de devletlerin çok gerekli sosyal politikaları ve harcamaları dışında son derece gereksiz harcamaları da olduğu açık.
Devlet harcamalarının, önemli bir bölümünün silahlanma harcamalarına gitmesi, çok da gerekli olmayan bir şekilde çok büyük orduların oluşturulması, yolsuzluk, rüşvet, bunların sonucu etkin olmayan, gerekliliği iyi tahlil edilmemiş kamu yatırımları, mali politikaları tamiri mümkün olmayan bir şekilde bozuyor. Verimli çalışmayı önlüyor. Bir yol yatırımı, denetim eksikliği nedeniyle veya rüşvet ve yolsuzluk yüzünden çok daha büyük maliyete çıkıyor. İyi yapılmadığı için sık sık yeniden yapılmak durumunda kalıyor. Bütün bunlar devletin parasının çok gereksiz bir şekilde carcur edilmesine yol açıyor. Bu durum dünya üzerindeki her ülkede az veya çok var. Kimi ülkede bu durum çok daha azken, kimi ülkede devleti ve ülkeyi yiyip bitiriyor.
Maliye politikaları düzgün işlemeyince, para politikaları öne çıkarılıyor. Para politikaların sonucu da malum. Her hangi bir krizde ilk akla gelen kamu harcamalarının azaltılması, sıkı para politikaları ve sıkı maliye politikaları. Harcama azaltmasına da sosyal politikalardan başlanıyor. İlkin sosyal güvenlik harcamaları, sağlık, eğitim harcamaları kısılıyor. Binlerce insanın işine son veriliyor. Sonuç, krizin daha da derinleşmesi… Vergilerin azalması, kamu gelirlerinin gerilemesi ve açığın borçla kapatılması. Bunun sonucu devletlerin borçları ayyuka çıkıyor. Nitekim 2008-2009 küresel mali krizin sonuçları da aynen böyle oldu. Türkiye’nin yaşadığı krizleri hatırlarsak, bizde de farklı olmadığını görürüz.
ABD’nin borcu 20 trilyon dolara doğru gidiyor
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) tahminlerine göre, 2015 yıl sonunda, toplam borçta birinci olan ABD’nin brüt devlet borcu 19,2 trilyon doları aşacak. ABD’nin yurtiçi geliri 18,3 trilyon dolar olacak. Borcun yurtiçi gelire oranı yüzde 105,1’i bulacak. Yurtiçi gelirinin 2,5 katı borcu olan Japonya’nın borcu 12 trilyon dolara yaklaşacak. 4,9 trilyon dolar yurtiçi gelire ulaşacak Japonya’da borcun milli gelire oranı yüzde 245,5’e olacak. Japonya, bu oranda dünya birinciliğini kimseye kaptırmıyor.
2015 tahminlerine göre, 11,3 trilyon dolarla dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin’in brüt devlet borçları 4,7 trilyon doları bulacak. Çin, borcun yurtiçi gelire oranında yüzde 41,8 ile iyi durumdaki ülkelerden biri olacak.
Avrupa birincisi İtalya
Avrupa’nın en borlu ülkesi İtalya’nın borcu 2,9 trilyon doları geçecek. 2,15 trilyon dolar yurtiçi geliri olacak İtalya’da borcun yurtiçi gelire oranı yüzde 136,4’i bulacak.
Fransa 2,87, Almanya 2,84, İngiltere 2,8 trilyon borçla bu ülkeleri takip edecek. Bu ülkelerden Fransa’nın 2,94, Almanya’nın 3,91, İngiltere’nin 3 trilyon dolar GSYH’si olacak. Borcun yurtiçi gelire oranı Fransa’da yüzde 97,7, Almanya’da yüzde 72,5, İngiltere’de yüzde 93,1 düzeyini bulacak.
Kanada 1,63, Brezilya 1,55, İspanya 1,44 trilyon dolar borçla ilk 10’da yer alacak. Kanada’nın 1,87 trilyon dolar GSYH’si, yüzde 86,8 borçluluk oranı, Brezilya’nın 2,36 trilyon dolar GSYH’si, yüzde 65,6 borçluluk oranı, İspanya’nın 1,42 trilyon dolar GSYH’si, yüzde 101,1 borçluluk oranı olacak.
Hindistan 1,34 trilyon dolarla 1 trilyon dolar sınırını geçen ülkeler arasında bulunuyor. Bu ülke 2,25 trilyon dolar GSYH’ye, yüzde 59,5 borçluluk oranına ulaşacak.
Brüt devlet borçlarında Hindistan’ı 670,4 milyar dolarla Meksika, 620,7 milyar dolarla Hollanda, 564,4 milyar dolarla Güney Kore, 545,4 milyar dolarla Belçika, 471,6 milyar dolarla Avustralya izleyecek.
Komşu Yunanistan, 252,4 milyar dolarlık gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 171’i olan 431,6 milyar dolarla 17’nci sırada yer alacak.
Yunanistan’ı 352,3 milyar dolarla Avusturya, 347 milyar dolarla Rusya, 323,5 milyar dolarla Singapur, 315,8 milyar dolarla İsviçre, 306,5 milyar dolarla Mısır, 298,6 milyar dolarla Portekiz, 292,9 milyar dolarla Arjantin ve 291 milyar dolarla Polonya takip edecek. Bu ülkeler içinde en düşük borçluluk oranına yüzde 16,5 ile Rusya sahip olacak.
Türkiye 26’ncı sırada
Türkiye, 285,4 milyar dolar borçla 26’ncı sırada yer alacak. IMF, doların yükselmesinden önce tahminlerini yaptığı için Türkiye’ye 861,1 milyar dolarlık GSYH tahmininde bulunmuştu. Buna göre, Türkiye’nin borçluluk oranı yüzde 33,1 ile oldukça düşük düzeyde kalacak.
Türkiye’yi 282,1 milyar dolarla İrlanda, 237,9 milyar dolarla Endonezya, 236,6 milyar dolarla İsveç, 215,6 milyar dolarla İsrail, 212,4 milyar dolarla Tayvan ve 206,4 milyar dolarla Malezya takip edecek.
Dolardaki yükseliş Türkiye’nin borç oranını yükseltecek
Her ne kadar 2015 için IMF, (Ekim 2014'te) 861,1 milyar dolar GSYH tahminiyle brüt devlet borçlarının milli gelire oranını yüzde 33,1 olarak hesaplamışsa da bu rakam, doların GSYH’yi düşürmesi nedeniyle bu rakamın çok üzerinde gerçekleşecek. Çünkü, borçların önemli bölümü yabancı para cinsinden.
TL’nin değer kaybıyla, TL cinsinden borçların dolar karşılığı azalsa da yabancı para cinsinden borçlar dolar cinsinden azalmayacak. Buna karşın dolardaki artış GSYH’yi dolar cinsinden azaltacak. Borçların önemli bölümü yabancı para cinsinden olduğu için GSYH’de dolar cinsinden azalma daha fazla gerçekleşecek. Dolar cinsinden borçlar GSYH’deki düşüş kadar azalmayacak ve GSYH’ye oranı artacak. Borçların tamamı TL cinsinden olsaydı, oran değişmezdi. Hem GSYH hem de borçlar dolar cinsinden aynı oranda azalır ve aralarındaki oran aynı kalırdı.
En borçlu Japonya, Yunanistan ve Lübnan onu takip ediyor
GSYH’ye oranı bakımından brüt borç stoku 1 milyar doları geçen 158 ülke içinde en borçlusu Japonya. Yüzde 245,5 oranıyla birinci olan Japonya’yı, yüzde 171 ile Yunanistan, yüzde 147,4 ile Lübnan, yüzde 136,4 ile İtalya, yüzde 131,5 ile Jamaika, yüzde 128,7 ile Portekiz, yüzde 126,6 ile Eritre, yüzde 126 ile Güney Kıbrıs, yüzde 117,7 ile Bhutan, yüzde 116 ile Yeşil Burun Adaları, yüzde 111,7 ile İrlanda, yüzde 110,2 Grenada, yüzde 108,9 ile Maldivler, yüzde 105,1 ile ABD, yüzde 103,9 ile Barbados, yüzde 101,7 ile Belçika, yüzde 101,1 ile İspanya, yüzde 101 ile Singapur izleyecek.
İran, Rusya, Türk cumhuriyetleri en az borçlulardan
Oransal olarak en az borçlu devlet Suudi Arabistan. GSYH’ye oranı bakımından brüt genel devlet borç stoku yüzde 2,5 kalan Suudi Arabistan’ı, yüzde 5,7 ile Kuveyt, yüzde 6,3 ile Hong Kong, yüzde 8,1 ile Cezayir, yüzde 8,6 ile Özbekistan, yüzde 9 ile Umman, yüzde 10,4 ile Estonya, yüzde 11,1 ile İran, yüzde 11,1 ile Nijerya, yüzde 11,4 ile Birleşik Arap Emirlikleri, yüzde 13 ile Botsvana, yüzde 14,3 ile Türkmenistan, yüzde 14,5 ile Kazakistan, yüzde 14,6 ile Şili, yüzde 16,5 ile Rusya, yüzde 17,7 ile Paraguay, yüzde 18 ile Azerbaycan, yüzde 18,9 ile Gabon, yüzde 19,2 ile Peru takip edecek.
IMF 2015 tahminlerine göre, brüt devlet borçları 1 milyar doları aşan, 158 ülkenin tahmini brüt genel devlet borç stoklarının GSYH’ye oranı, 2015 yılı tahmini GSYH’leri ve 2015 yılı tahmini brüt genel devlet borç stokları şöyle:
2015
|
2015
| |||
Tahmini
|
Yılı
| |||
Brüt
|
Brüt
| |||
Genel
|
Genel
| |||
Devlet
|
2015
|
Devlet
| ||
Borç
|
Yılı
|
Borç
| ||
Stokunun
|
GSYH
|
Stoku
| ||
GSYH'ye
|
Tahmini
|
Tahmini
| ||
Oranı
|
(Milyar
|
(Milyar
| ||
Ülkeler
|
(Yüzde)
|
Dolar)
|
Dolar)
| |
1
|
ABD
|
105,1
|
18.286,7
|
19.212,2
|
2
|
Japonya
|
245,5
|
4.881,9
|
11.984,5
|
3
|
Çin
|
41,8
|
11.285,1
|
4.722,1
|
4
|
İtalya
|
136,4
|
2.153,0
|
2.937,3
|
5
|
Fransa
|
97,7
|
2.935,4
|
2.867,0
|
6
|
Almanya
|
72,5
|
3.908,8
|
2.835,4
|
7
|
İngiltere
|
93,1
|
3.002,9
|
2.796,2
|
8
|
Kanada
|
86,8
|
1.873,3
|
1.626,5
|
9
|
Brezilya
|
65,6
|
2.356,8
|
1.546,4
|
10
|
İspanya
|
101,1
|
1.421,7
|
1.437,4
|
11
|
Hindistan
|
59,5
|
2.247,6
|
1.338,1
|
12
|
Meksika
|
49,0
|
1.367,3
|
670,4
|
13
|
Hollanda
|
69,6
|
891,5
|
620,7
|
14
|
Güney Kore
|
36,2
|
1.560,6
|
564,4
|
15
|
Belçika
|
101,7
|
536,1
|
545,4
|
16
|
Avustralya
|
30,7
|
1.534,6
|
471,6
|
17
|
Yunanistan
|
171,0
|
252,4
|
431,6
|
18
|
Avusturya
|
78,6
|
448,1
|
352,3
|
19
|
Rusya
|
16,5
|
2.098,8
|
347,0
|
20
|
Singapur
|
101,0
|
320,2
|
323,5
|
21
|
İsviçre
|
46,4
|
680,1
|
315,8
|
22
|
Mısır
|
94,5
|
324,3
|
306,5
|
23
|
Portekiz
|
128,7
|
232,0
|
298,6
|
24
|
Arjantin
|
54,2
|
539,9
|
292,9
|
25
|
Polonya
|
49,0
|
593,8
|
291,0
|
26
|
Türkiye
|
33,1
|
861,1
|
285,4
|
27
|
İrlanda
|
111,7
|
252,6
|
282,1
|
28
|
Endonezya
|
26,0
|
915,0
|
237,9
|
29
|
İsveç
|
41,3
|
572,7
|
236,6
|
30
|
İsrail
|
67,1
|
321,2
|
215,6
|
31
|
Tayvan
|
38,9
|
545,6
|
212,4
|
32
|
Malezya
|
54,9
|
375,6
|
206,4
|
33
|
Tayland
|
48,4
|
397,5
|
192,4
|
34
|
Güney Afrika
|
50,8
|
352,5
|
179,0
|
35
|
Danimarka
|
46,6
|
361,3
|
168,3
|
36
|
Finlandiya
|
59,3
|
280,7
|
166,6
|
37
|
Norveç
|
29,5
|
523,2
|
154,4
|
38
|
Pakistan
|
63,1
|
232,8
|
146,8
|
39
|
Kolombiya
|
33,1
|
427,1
|
141,5
|
40
|
Vietnam
|
57,1
|
204,5
|
116,9
|
41
|
Filipinler
|
33,9
|
330,3
|
112,0
|
42
|
Macaristan
|
79,2
|
132,2
|
104,6
|
43
|
Ukrayna
|
73,4
|
136,1
|
99,9
|
44
|
Venezüela
|
41,3
|
226,3
|
93,5
|
45
|
Çek Cumhuriyeti
|
44,4
|
208,9
|
92,7
|
46
|
Romanya
|
39,6
|
215,3
|
85,3
|
47
|
Fas
|
66,2
|
121,9
|
80,7
|
48
|
Lübnan
|
147,4
|
50,8
|
74,9
|
49
|
Yeni Zelanda
|
34,5
|
211,4
|
72,9
|
50
|
Nijerya
|
11,1
|
657,2
|
72,9
|
51
|
Irak
|
29,8
|
240,0
|
71,6
|
52
|
Bangladeş
|
32,9
|
209,3
|
68,9
|
53
|
Sri Lanka
|
74,1
|
78,5
|
58,2
|
54
|
Slovakya
|
55,7
|
103,2
|
57,5
|
55
|
Sudan
|
87,6
|
64,5
|
56,5
|
56
|
Katar
|
24,8
|
227,1
|
56,3
|
57
|
Angola
|
37,8
|
141,8
|
53,6
|
58
|
BAE
|
11,4
|
440,2
|
50,0
|
59
|
İran
|
11,1
|
417,3
|
46,5
|
60
|
Peru
|
19,2
|
217,6
|
41,7
|
61
|
Hırvatistan
|
68,5
|
59,9
|
41,0
|
62
|
Şili
|
14,6
|
279,7
|
40,8
|
63
|
Uruguay
|
67,3
|
58,1
|
39,1
|
64
|
Slovenya
|
75,6
|
50,7
|
38,3
|
65
|
Kazakistan
|
14,5
|
248,7
|
36,0
|
66
|
Ürdün
|
91,1
|
39,3
|
35,8
|
67
|
Sırbistan
|
79,6
|
43,0
|
34,2
|
68
|
Kenya
|
46,6
|
70,0
|
32,6
|
69
|
Ekvador
|
30,0
|
106,9
|
32,0
|
70
|
Myanmar
|
39,8
|
73,6
|
29,3
|
71
|
Belarus
|
35,1
|
81,6
|
28,7
|
72
|
Tunus
|
54,1
|
50,0
|
27,0
|
73
|
Güney Kıbrıs
|
126,0
|
21,4
|
27,0
|
74
|
Yemen
|
47,4
|
51,0
|
24,2
|
75
|
Dominik Cum.
|
36,9
|
64,2
|
23,6
|
76
|
Gana
|
71,1
|
32,6
|
23,2
|
77
|
Kosta Rika
|
42,3
|
54,4
|
23,0
|
78
|
Panama
|
42,5
|
49,1
|
20,9
|
79
|
Litvanya
|
39,5
|
51,0
|
20,2
|
80
|
Suudi Arabistan
|
2,5
|
805,2
|
20,0
|
81
|
Hong Kong
|
6,3
|
312,4
|
19,8
|
82
|
Cezayir
|
8,1
|
238,5
|
19,3
|
83
|
Jamaika
|
131,5
|
14,2
|
18,7
|
84
|
Bahreyn
|
51,4
|
35,1
|
18,0
|
85
|
Lüksemburg
|
26,5
|
66,0
|
17,5
|
86
|
Tanzanya
|
42,8
|
40,2
|
17,2
|
87
|
Guatemala
|
25,3
|
62,6
|
15,8
|
88
|
El Salvador
|
59,9
|
26,2
|
15,7
|
89
|
Azerbaycan
|
18,0
|
85,4
|
15,4
|
90
|
İzlanda
|
88,2
|
17,2
|
15,2
|
91
|
Bulgaristan
|
25,1
|
57,6
|
14,5
|
92
|
Filidişi Sahili
|
34,3
|
38,2
|
13,1
|
93
|
Etiyopya
|
23,4
|
55,5
|
13,0
|
94
|
Letonya
|
35,3
|
34,1
|
12,0
|
95
|
Uganda
|
38,7
|
26,9
|
10,4
|
96
|
Trinidad &Tobago
|
33,9
|
30,7
|
10,4
|
97
|
Arnavutluk
|
71,6
|
14,5
|
10,4
|
98
|
Kuveyt
|
5,7
|
181,0
|
10,3
|
99
|
Bolivya
|
27,1
|
37,3
|
10,1
|
100
|
Honduras
|
49,4
|
20,3
|
10,0
|
101
|
Mozambik
|
53,6
|
18,6
|
10,0
|
102
|
Kamerun
|
28,6
|
34,4
|
9,8
|
103
|
Bosna Hersek
|
46,0
|
20,5
|
9,4
|
104
|
Zambiya
|
31,4
|
28,9
|
9,1
|
105
|
Senegal
|
51,0
|
16,9
|
8,6
|
106
|
Zimbabve
|
58,5
|
14,4
|
8,4
|
107
|
Türkmenistan
|
14,3
|
54,2
|
7,8
|
108
|
Kongo Dem. Cum.
|
21,7
|
35,6
|
7,7
|
109
|
Laos
|
60,1
|
12,8
|
7,7
|
110
|
Malta
|
71,3
|
10,6
|
7,6
|
111
|
Mauritius
|
53,6
|
13,6
|
7,3
|
112
|
Umman
|
9,0
|
81,6
|
7,3
|
113
|
Papua Yeni Gine
|
32,2
|
20,3
|
6,6
|
114
|
Paraguay
|
17,7
|
34,8
|
6,2
|
115
|
Gürcistan
|
33,6
|
17,5
|
5,9
|
116
|
Özbekistan
|
8,6
|
67,9
|
5,8
|
117
|
Bahamalar
|
61,6
|
9,3
|
5,7
|
118
|
Eritre
|
126,6
|
4,3
|
5,5
|
119
|
Kongo Cum.
|
35,5
|
15,1
|
5,4
|
120
|
Kamboçya
|
28,9
|
18,4
|
5,3
|
121
|
Nepal
|
24,3
|
21,2
|
5,2
|
122
|
Çad
|
28,0
|
17,6
|
4,9
|
123
|
Ermenistan
|
42,5
|
11,5
|
4,9
|
124
|
Burkina Faso
|
31,6
|
14,8
|
4,7
|
125
|
Barbados
|
103,9
|
4,4
|
4,6
|
126
|
Makedonya
|
37,5
|
11,8
|
4,4
|
127
|
Mali
|
33,8
|
13,1
|
4,4
|
128
|
Kırgızistan
|
50,0
|
8,2
|
4,1
|
129
|
Gabon
|
18,9
|
21,7
|
4,1
|
130
|
Madagaskar
|
34,0
|
11,8
|
4,0
|
131
|
Niger
|
44,2
|
9,0
|
4,0
|
132
|
Namibya
|
29,1
|
13,1
|
3,8
|
133
|
Nikaragua
|
29,0
|
12,3
|
3,6
|
134
|
Karadağ
|
62,9
|
5,0
|
3,1
|
135
|
Moritanya
|
69,7
|
4,5
|
3,1
|
136
|
Benin
|
29,0
|
10,1
|
2,9
|
137
|
Estonya
|
10,4
|
27,4
|
2,8
|
138
|
Haiti
|
29,9
|
9,4
|
2,8
|
139
|
Maldivler
|
108,9
|
2,6
|
2,8
|
140
|
Tacikistan
|
28,4
|
9,7
|
2,8
|
141
|
Bhutan
|
117,7
|
2,2
|
2,6
|
142
|
Ruanda
|
29,7
|
8,8
|
2,6
|
143
|
Yeşil Burun Adaları
|
116,0
|
2,1
|
2,4
|
144
|
Malavi
|
48,6
|
5,0
|
2,4
|
145
|
Togo
|
44,5
|
5,3
|
2,4
|
146
|
Gine
|
31,4
|
7,5
|
2,3
|
147
|
Botsvana
|
13,0
|
17,7
|
2,3
|
148
|
Moldova
|
28,0
|
8,1
|
2,3
|
149
|
Fiji
|
49,0
|
4,3
|
2,1
|
150
|
Surinam
|
36,1
|
5,7
|
2,0
|
151
|
Sierra Leone
|
33,2
|
6,1
|
2,0
|
152
|
Güney Sudan
|
14,6
|
13,6
|
2,0
|
153
|
Guyana
|
58,9
|
3,3
|
2,0
|
154
|
Belize
|
75,9
|
1,7
|
1,3
|
155
|
St. Lucia
|
89,0
|
1,4
|
1,2
|
156
|
Antigua & Barbuda
|
92,9
|
1,3
|
1,2
|
157
|
Lesotho
|
40,1
|
2,7
|
1,1
|
158
|
Grenada
|
110,2
|
0,9
|
1,0
|
Not: IMF’nın Ekim 2014 verilerinden hesaplanmıştır.