-Gensoru
 |
GENSORU
|
Özet:
- Gensoru, Anayasa'daki ''TBMM'nin denetim yolları''ndan biri.
- İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin hakkındaki önerge 24. Dönem
ve 61. Hükümet'in bir bakanı hakkındaki ilk gensoru oldu.
- AK Parti hükümetlerine yönelik 22. Dönem'de 8,
24. Dönem'de13 gensoru önergesi gündeme geldi.
- Bu 21 gensorunun 14'ünde CHP, 3'ünde MHP, 2'sinde BDP
ve 2'sinde ANAP'lıların imzası vardı.
- Gensoru önergelerinin gündeme alınması çoğunluğa
sahip iktidar partisinin oylarıyla reddedildi.
(Güncelleme: 2 Şubat 2012)
(Güncelleme: 2 Şubat 2012)
Anayasa'daki düzenleme:
IV. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi edinme ve denetim yolları
B. Gensoru
MADDE 99 - Gensoru önergesi, bir siyasî parti grubu adına veya en az yirmi milletvekilinin imzasıyla verilir.
Gensoru önergesi, verilişinden sonraki üç gün içinde bastırılarak üyelere dağıtılır; dağıtılmasından itibaren on gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülür. Bu görüşmede, ancak önerge sahiplerinden biri, siyasî parti grupları adına birer milletvekili, Bakanlar Kurulu adına Başbakan veya bir bakan konuşabilir.
Gündeme alma kararıyla birlikte, gensorunun görüşülme günü de belli edilir; ancak gensorunun görüşülmesi, gündeme alma kararının verildiği tarihten başlayarak iki gün geçmedikçe yapılamaz ve yedi günden sonraya bırakılamaz Gensoru görüşmeleri sırasında üyelerin veya grupların verecekleri gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulunun güven isteği, bir tam gün geçtikten sonra oylanır.
Bakanlar Kurulunun veya bir bakanın düşürülebilmesi, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla olur; oylamada yalnız güvensizlik oyları sayılır.
Meclis çalışmalarının dengeli olarak yürütülmesi amacına ve yukarıdaki ilkelere uygun olmak kaydıyla gensoru ile ilgili diğer hususlar İçtüzükte belirlenir.
AK Parti hükümetlerine yönelik gensoru önergeleri:
* 22. Dönem TBMM (14.11.2002 - 03.06.2007)
1- Deniz Baykal (CHP-Antalya) ve arkadaşları (28.07.2004)
Pamukova'daki tren kazası nedeniyle
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım hakkında (Sonuç: Reddedildi)
2- Eşref Erdem (CHP-Ankara) ve arkadaşları (06.05.2005)
Sorumluluğunun gereğini yapmadığı, yetkilerini aştığı, Hazine'yi zarara
uğrattığı ve görevini ihmal ettiği iddiasıyla
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler hakkında (Sonuç: Reddedildi)
3- Deniz Baykal (CHP) ve arkadaşları (14.10.2005)
TÜPRAŞ'ın bir bölüm hissesinin satışı ile Galataport ve Kuşadası Limanı
ihalelerinde görevlerini kötüye kullanarak ihaleye fesat karıştırdıkları ve bu
suretle kamuyu zarara uğrattıkları iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ve
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım hakkında (Sonuç: Reddedildi)
4- Deniz Baykal (CHP Grubu adına) (06.02.2005)
Galataport ihalesine fesat karıştırdığı; mal bildirimi ve banka hesapları konularında
ticari sır ve bankacılık sırrını ihlal ettiği, kişi ve kurumlara iftirada bulunduğu;
görevini, kamu gücü ve yetkisini, siyasi ve kişisel sebeplerle kötüye kullandığı;
bu suretle kamuyu zarara uğrattığı ve yanlış bilgilendirdiği iddiasıyla
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
5- Haluk Koç (Samsun) CHP Grubu adına (03.02.2006)
Çocuklarının ticari iş ve ilişkilerinde nüfuzunu kullandığı, siyasi ahlak kurallarına
aykırı davrandığı ve kamuyu zarara uğrattığı iddiasıyla
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
6- Deniz Baykal (Antalya) CHP Grubu adına (01.10.2006)
Nitelikli ortaöğretim kurumlarında atıl kapasite oluşturarak kamu kaynaklarını
israf ettiği, Talim ve Terbiye Kurulunu işlevsizleştirerek ders kitapları ve
yardımcı kitapların içeriğinde sorunlar oluşturduğu, YÖK ile çatışmaya girdiği,
kadrolaşmak ve yargı kararlarını uygulamamak suretiyle görevini kötüye
kullandığı iddialarıyla
Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik hakkında (Sonuç: Reddedildi)
7- Süleyman Sarıbaş (Malatya) ANAP Grubu adına (16.01.2007)
AB üyelik süreci, sözde Ermeni iddiaları ve Kıbrıs konuları ile Irak'taki
gelişmeler; ABD ile ilişkilerde etkili bir dış politika izlenmesinde görev ve
sorumluluklarını yerine getirmediği iddiasıyla
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül hakkında (Sonuç: Reddedildi)
8- Erkan Mumcu (Isparta) ANAP Grubu adına (07.02.2007)
Terör ve asayiş olaylarındaki artış ve ahlaki çöküntüye karşı gerekli önlemleri
alamadığı, toplumda ayrışma ve huzursuzluğa neden olduğu, KÖYDES projesi
ve mahalli idarelerin yetersiz denetimi sonucu kamu kaynaklarının kullanımını
tartışmalı hale getirdiği iddiasıyla
İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu hakkında (Sonuç: Reddedildi)
* 23 DÖNEM (04.08.2007-12/06/2011)
1- Oktay Vural (İzmir) MHP Grubu adına (17.04.2008)
Tarım ve hayvancılık sektöründeki desteklemelerin zamanında ödenmemesi,
girdilerdeki artışlar ürünlerdeki düşük fiyat oluşumu sonucu üreticilerin temel
gıda maddelerinde meydana gelen aşırı fiyat artışları ile de halkın mağduriyetine
sebep olduğu; TMO'nun yönetiminde ve tarım politikalarında görev ve
sorumluluklarını yerine getirmeyerek devleti zarara uğrattığı iddiasıyla
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker hakkında (Sonuç: Reddedildi)
2- Kemal Kılıçdaroğlu (İstanbul) CHP Grubu adına (24.04.2010)
Bazı yabancı firmaların Türkiye’de rüşvet dağıttığı iddiaları karşısında
gerekeni yapmadığı iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
3- Hakkı Süha Okay (Ankara) CHP Grubu adına (06.05.2008)
1 Mayıs kutlamalarının Taksim'de yapılmasını engelleyerek toplantı ve gösteri
yürüyüşü hakkını ihlal ettiği, güvenlik güçlerini orantısız güç kullanmaya teşvik
ettiği, bu tutumuyla toplumsal barışı tehlikeye atarak şiddet görüntülerinin
ortaya çıkmasına neden olduğu iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
4- Hakkı Süha Okay (Ankara) CHP Grubu adına (14.05.2008)
TMSF kontrolündeki Sabah Gazetesi ile ATV'nin satış ihalesinde bir
grubun lehinde etkin rol alarak yetkisini kötüye kullandığı iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
5- Kemal Kılıçdaroğlu (İstanbul) CHP Grubu adına (16.07.2008)
9 Ocak 2007 tarihinde Bağdat'ta düşen ve Türk işçilerinin yaşamlarını
yitirmesiyle sonuçlanan kazaya neden olan yabancı bir şirkete ait uçağın
gerekli güvenlik önlemleri olmamasına ve yeterli mali mesuliyet sigortası
sağlamamasına rağmen uçuşuna izin veren sorumluları himaye ederek
sağlıklı soruşturma yürütülmesine engel olduğu iddiasıyla
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım hakkında (Sonuç: Reddedildi)
6- Oktay Vural (İzmir) MHP Grubu adına (05.11.2008)
Elektrik ve doğalgaz başta olmak üzere enerji zamlarıyla vatandaşları zor
durumda bıraktığı, sağlıklı bir enerji piyasası oluşturamadığı, enerji arz
güvenliği için gereken tedbirleri alamadığı ve bakanlığında yolsuzluklara
yolaçtığı iddiasıyla
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler (Sonuç: Reddedildi)
7- Hakkı Süha Okay (Ankara) CHP Grubu adına (22.01.2009)
TRT'nin Ergenekon soruşturmasıyla ilgili yayınlarıyla kamu yayıncılığı
kural ve ilkelerine aykırı davranmasına göz yumduğu iddiasıyla
Devlet Bakanı Mehmet Aydın hakkında (Sonuç: Reddedildi)
8- Selahattin Demirtaş (Diyarbakır) BDP Grubu adına (22.04.2009)
Toplumsal olaylarda ve dur ihtarlarında güvenlik güçlerinin orantısız güç
kullanımına gözyumarak yaralanma ve ölüm olaylarına yol açtığı, bu
suretle toplumsal barışı tehlikeye attığı iddiasıyla
İçişleri Bakanı Beşir Atalay hakkında (Sonuç: Reddedildi)
9- Oktay Vural (İzmir) MHP Grubu adına (26.01.2010)
Çalışma hayatındaki sorunlara ve ilgili kesimlere duyarsız kaldığı,
görev ve sorumluluklarını yerine getirmediği iddiasıyla
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı Ömer Dinçer (Sonuç: Reddedildi)
10- Hakkı Süha Okay (Ankara) CHP Grubu adına (25.02.2010)
''Demokratik açılım'' olarak adlandırılan proje kapsamında gizli
görüşmelerde bulunduğu, terör örgütü mensupları hakkındaki yargı
sürecini etkilediği iddiasıyla
İçişleri Bakanı Beşir Atalay hakkında (Sonuç: Reddedildi)
11- Kemal Kılıçdaroğlu (İstanbul) CHP Grubu adına (24.04.2010)
Bazı yabancı firmaların Türkiye’de rüşvet dağıttığı iddiaları karşısında
gerekeni yapmadığı iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
12- Ayla Akat Ata (Batman) BDP Grubu adına (08.06.2010)
Uygulanan iç ve dış politikalarda Hükûmet Programı’nda verdiği sözleri yerine
getirmediği, ekonomik ve sosyal sorunları çözmede başarılı olamadığı iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: Reddedildi)
13- Kemal Anadol (İzmir) CHP Grubu adına (07.02.2011)
Uyguladığı tarımsal politikalarla çiftçileri işsizliğe ve yoksulluğa ittiği, kırmızı et
fiyatlarında yükselişe neden olduğu, tarımsal üretimi ve üreticileri desteklemek yerine
ithalatı teşvik ederek görevinin gereklerine aykırı davrandığı iddiasıyla
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker hakkında (Sonuç: Reddedildi)
* 24. DÖNEM (28.06.2011 -
14- Hasip Kaplan (Şırnak) BDP ve arkadaşları (03.11.2011)
Polis devleti uygulamalarıyla hukuk devletini yok saydığı, Anayasayı ihlal
ettiği, terörle mücadele bahanesiyle seçilmiş siyasetçileri hedef aldığı, Van
depreminde yardımları engellediği iddiasıyla
İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin hakkında (Sonuç: Reddedlldi)
15- Muharrem İnce (CHP-Yalova) ve arkadaşları.
CHP'li belediyelerin Alman vakıflarından kredi alarak terör örgütüne yardım
ettikleri iddiasında bulunduğu halde, bunu ispatlamadığı ve böylelikle
üstlendiği görevi yerine getirmediği iddiasıyla
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında (Sonuç: 25.11.2011'de Reddedildi)
16-MHP'li Oktay Vural (İzmir) ve Mehmet Şandır (Mersin) (25.11.2011)
Van'daki depremde arama ve kurtarma çalışmaları, yardımların yerine
ulaştırılması, hasar tespiti ve süreçteki diğer hizmetlerin yerine
getirilmesinde etkin koordinasyon sağlayamadığı iddiasıyla
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay hakkında (Sonuç: 1 Aralık 2011/Reddedildi)
17- CHP'li Oğuz Oyan (İzmir) ve arkadaşları (25.01.2012)
''Görev sorumluluğunu savsadığı, aksattığı, yerine getirmediği, demokratik
hukuk devletinin temel güvencesi olan yargı bağımsızlığının korunabilmesi
çaba göstermediği'' iddiasıyla
Adalet Bakanı Sadullah Ergin hakkkında. (Sonuç: 2 Şubat 2012/Reddedildi)
---/---
16-MHP'li Oktay Vural (İzmir) ve Mehmet Şandır (Mersin) (25.11.2011)
Van'daki depremde arama ve kurtarma çalışmaları, yardımların yerine
ulaştırılması, hasar tespiti ve süreçteki diğer hizmetlerin yerine
getirilmesinde etkin koordinasyon sağlayamadığı iddiasıyla
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay hakkında (Sonuç: 1 Aralık 2011/Reddedildi)
17- CHP'li Oğuz Oyan (İzmir) ve arkadaşları (25.01.2012)
''Görev sorumluluğunu savsadığı, aksattığı, yerine getirmediği, demokratik
hukuk devletinin temel güvencesi olan yargı bağımsızlığının korunabilmesi
çaba göstermediği'' iddiasıyla
Adalet Bakanı Sadullah Ergin hakkkında. (Sonuç: 2 Şubat 2012/Reddedildi)
---/---