Siyasi Sözlük
alan mesajlar yatıyor
-Son bir ayda kullanılan ve ''Siyasi Sözlük''e giren sözcükler ''Tuzluk'',
''Ananas'', ''Haşhaşi'' ve ''Ayakkabı Kutusu'' oldu
-''Tuzluk'' ifadesi ''işlevi tamamlanınca masadan kaldırılan şey''
-''Siyasi Sözlük''te bu ay yer alan sözcüklerin öyküsü şöyle:
Türk siyasi yaşamında değişik anlamlar yüklenen sözcükler aynı zamanda farklı mesajları da içeriyor. Son dönemlerde belli simgeler ve mesajlar için kullanılan sözcüklerin gerisinde, zamanla unutulan öyküler yer alıyor.
Kimi sözcük, muhatapları tarafından ''hakaret'' unsuru olarak algılandı ve tepkiyle karşılandı, suç duyurusu ile hukuki zemine taşındı. Kimi sözcük ise belli kişi ya da grupların var olan imajının bozulmasına yönelik izler taşıyordu.
Zamanla bu sözcüklerin ortaya çıkışıyla ilintili olaylar unutulacak, kendileri kalacak. ''Siyasi Sözlük'' köşesinde, günlük siyasi söylemlerde kullanılan ve gündem oluşturan sözcükler ve öyküleri yer alacak.
''Siyasi Sözlük''e giren ''Tuzluk'', ''Ananas'', ''Haşhaşi''ve ''Ayakkabı Kutusu''nun öyküsü şöyle:
'' T U Z L U K '':
Sözlük anlamı: İçine tuz konulan kap (TDK Türkçe Sözlük)
Argo anlamı: ''İşe yaramayan, beceriksiz''
Siyaseten kullanışta anlamı: ''Bir fonksiyonu yerine getirmek için hazırlanmış, iş bittiğinde kaldırılabilecek şey ya da kişi''
İlk kullanılışı: 1 Şubat 2014 / Başbakan Erdoğan, İstanbul'da Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen Okmeydanı Tapu dağıtımı törenindeki konuşması:
Kullanılış şekli: ''Milletin oyu ile AK Parti çatısı altında yer alanlar meğer bir yerlerden gelen emir ve talimatla istifa ettirilmişler. Meğer Ak Parti'ye de bazı tuzluklar sızmış. Yapılan ihanettir. Yapılan Ak Parti'ye ihanettir, emanete ihanettir, millete ihanettir, milletin mührüne ihanettir. Millet her vekili TBMM'ye kendisini temsil etsin diye gönderiyor. Milletvekilinin emir alacağı merci millettir.''
Hatırlatma: 17 Aralık 2013'te yapılan ''Yolsuzluk ve rüşvet operasyonu'' sonrasından, Gülen cemaatiyle AK Parti yönetimi arasındaki çatışma keskinleşti. Bu süreçte, 7'si Gülen cemaatine yakın olduğu belirtilen 8 milletvekili AK Parti'den istifa etti.
'' A N A N A S '':
Sözlük anlamı: Sıcak ülkelerde yetişen bir ağaç (Ananas sativus) ve bu ağacın çam kozalağına benzeyen meyvesi (TDK Türkçe Sözlük)
Siyaseten kullanılışta anlamı: Bir iş karşılığında verilen hediye, rüşvet,
Açıklayıcı deyim: (Ananas cumhuriyeti): İşlerin belli çıkar gruplarınca yönlendirildiği üçüncü dünya ülkesi, muz cumhuriyeti.
İlk kullanılışı: Fettullah Gülen ile bir kişinin telefon konuşması olduğu öne sürülen kayıtların çözümü 13 Ocak 2014 günü internete düştü ve ertesi gün iktidara yakın gazetelerde yer aldı. Buna göre, 1 Kasım 2013 tarihinde geçen konuşma Uganda'da bir petrol rafinerinin Türk işadamlarınca satın alınması konusundaki girişimler ve bu konuda kimin ön plana çıkacağına ilişkin düşüncelerin de ye aldığı telefon konuşması gizlice kaydedilmişti. Konuşmada yer alan, "Bu dostlarımıza Uganda'dan ananas falan gelmiş" ifadesi sosyal medya gündemine oturdu.
Kullanılış şekli: Başbakan Erdoğan, imam hatip liselerinin 100. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla İstanbul'da düzenlenen törende, şunları söylüyordu: ''Nice erenler sizin için hizmet ettiler. Geceleri biz yurtta yatarken bakardık, İlim Yayma Cemiyeti Başkanı Yusuf amcamız üstü açık olan öğrencilerin üstünü örterdi. Bunlar unutulamaz onları rahmetle anıyoruz. Allah onlardan razı olsun. Bu milletin fertleri sizin için gece gündüz dua ettiler. Para peşinde, şöhret peşinde olmadılar. ‘Örgüt kuralım, paralel devlet kuralım, saadet zinciri oluşturalım, istediğimizi düşürüp, istediğimizi yüceltelim, uluslararası şebekelere maşalık edelim, sermaye yönetelim, devlet içinde devlet olalım demediler. ‘Ananas cumhuriyeti kuralım’ demediler.) (17 Ocak 2014, Gazeteler)
Yansımaları
-''Ananas altını ifade ediyor'' iddiası: ''Telefon kayıtlarında Uganda'dan gelip Koç ailesi gibi ünlü isimlere giden ananasların peşine düşen TAKVİM ilginç ayrıntılara ulaştı. Mustafa Koç tarafından teşekkür mektubu yazılan ananasların altın olduğu iddia edilirken kayıtlardaki bir diğer ayrıntı ise Uganda ve cemaat ilişkisinin boyutlarını farklı noktalara taşıdı. Kayıtlarda cemaat abilerinden biri Fethullah Gülen'e, Uganda Devlet Başkanı'nın bir rafineriyi kendilerinden birinin işletmesini istediğini belirtiyor. Gülen ise kendi sözlerinin geçeceği birinin bu işe yatırım yapması gerektiği talimatını veriyor. (ODATV)
-Hediyeleşme: Gülen'in görüştüğü kişinin, cemaate yakın işadamlarının örgütü olan TUSKON Genel Sekreteri Mustafa Günay olduğu da önü sürüldü. TUSKON'dan ananas konusunda yapılan açıklamada, örgütün yapısı ve çalışmalarına yer veriliyor ve şöyle deniliyordu: ''Hediyeleşmek Anadolu insanının gelenek, göreneği ve karakteristik özelliğidir. Bu çerçevede, Uganda’da yetişen lezzetli ve dünyaca meşhur ananas meyvesi zaman zaman iş dünyası, protokol ve medya mensuplarına hediye edilmiştir. Muhatapları da mektup yazma inceliği göstererek teşekkür etmişlerdir.''
-Arınç'ın sözleri: ''Ananası dile dolamamak lazım. Orada iş olacaksa ve o işi de Türkiye’den birinin alması lazımsa birinin aracılık yapması çirkin değil. Ah bir ananas olsa da birlikte yesek… " (30 Ocak 2014/NTV'deki konuşması)
'' A Y A K K A B I K U T U S U '' :
Sözlük anlamı: İçine ayakkabı konulan kutu
Siyasi kullanıştaki anlam: Yasadışı yollardan alınmış paraların evde saklandığı kutu
Hatırlatma: İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü yolsuzluk ve rüşvet soruşturması kapsamında tutuklanan Halk Bankası Genel Müdürü Süleyman Aslan’ın evindeki kütüphanede ayakkabı kutuları içinde 4,5 milyon dolar bulunduğu ve bu paralara el konulduğu öne sürüldü.
Yansımaları: Operasyondan sonra, yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarını protesto amacıyla yapılan eylemlerde ayakkabı kutusu kullanıldı. Yolsuzluk ve rüşveti protesto eylemlerinin simgesi haline gelen ayakkabı kutusu siyasi söylemlerde de uzun süre yer aldı.
'' H A Ş H A Ş İ '':
Sözlük anlamı: Haşhaştan yapılmış uyuşturucu kullanan kimse
Siyasi kullanıştaki anlamı: Madde bağımlılığı ve sahte cennet vaadi (dinsel motivasyon) ile kandırılıp her türlü amaç için kulllanılan kimse.
İlk kullanılışı: Başbakan Erdoğan'ın, parti grubunda yaptığı konuşmada, 17 Aralık'ta başlatılan yolsuzluk operasyonlarını yürüten savcıları tarihi ''Haşhaşi'' tarikatının mensuplarına benzetmesi gündemde ön sıralarda yer buldu. (14 Ocak 2014)
Kullanılış şekli: Erdoğan'ın konuşmasından: “Büyük Selçuklu Devletinde Haşhaşiler denilen gözü dönmüş gizli bir örgütün devlet bünyesini nasıl esir almaya çalıştığını, gerektiğinde düşmanlarla nasıl işbirliğine gittiğini, asırlar önce millet olarak yaşadık ve gördük. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu sinsi virüslere, devlet bünyesini terk etmeye yönelik sızıntılara asla geçit vermez ve vermeyecektir.”
Hatırlatma: Haşhaşiler, 9. yüzyılda İsmaili din adamı Hasan Sabbah tarafından kurulmuş bir dini tarikat ve siyasi bir örgüt. Tarikat 11. yüzyılda İsmailik mezhebi esaslarına dayanan Fatımiler devleti içindeki dinsel bir hizipleşme sonucu ortaya çıktı. Bu hizipleşme sonucu ortaya çıkan iki koldan biri olan Nizarilik kolunun temsilcisi Haşhaşin Tarikatı önce İran sonra da Suriye'ye yayıldı. Kuşatılması ve ele geçirilmesi güç kaleler temelinde örgütlenmiş olan Haşhaşin Tarikatı önemli kişilere yönelik suikastlere dayanan etkili bir askeri strateji geliştirerek Orta Çağ İslam dünyasında çok önemli ve farklı bir güç olarak ortaya çıktı. Haşhaşi Tarikatı ideolojik açıdan dönemin Sünni siyasi ve dini çevrelerini düşman olarak gördü. Özel olarak da Abbasi Halifeliği ve onun koruyucusu olan Büyük Selçuklu Devleti esas düşmanları oldu. Topluluk, suikastleriyle tanınırken, iddialara göre suikastlerden önce kendilerinden geçmek için içtikleri haşhaştan isimlerini almaktaydı. Topluluğun, Büyük Selçuklu Devleti zamanında pekçok üst düzey devlet adamını ve Abbasi soyunu öldürdüğü biliniyor. Bu kötü şöhretleri sayesinde, çoğu batı dilinde suikastçi anlamına gelen assasin kelimesi Haşhaşi kelimesinden gelmiştir. Romanlara ve filmlere konu olan Haşhaşiler, sarp bir kayalığın tepesinde, ulaşılmaz Alamut Kalesi'nde yaşamışlardır.
.../...