Yerel Seçim 2014
-30 Mart 2014 yerel seçimleri bugüne kadar yapılanlardan farklı olacak
-2009'da 16 olan büyükşehir belediyesi sayısı seçimle birlikte 30'a yükseliyor
-Büyükşehir belediyesi olan illerdeki ''il özel idareleri'' 30 Mart'ta kalkıyor
-Büyükşehirlerdeki il genel meclisi yerine sadece belediye meclisi olacak
-Diğer 51 ilde ise il genel meclisi devam edecek
-Bu illerden 750 bin nüfus sınırına aşanlar büyükşehir olmaya hak kazanacak
Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ,
-2009'da 16 olan büyükşehir belediyesi sayısı seçimle birlikte 30'a yükseliyor
-Büyükşehir belediyesi olan illerdeki ''il özel idareleri'' 30 Mart'ta kalkıyor
-Büyükşehirlerdeki il genel meclisi yerine sadece belediye meclisi olacak
-Diğer 51 ilde ise il genel meclisi devam edecek
-Bu illerden 750 bin nüfus sınırına aşanlar büyükşehir olmaya hak kazanacak
Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ,
Trabzon, Şanlıurfa ve Van 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 6360 sayılı kanunla
büyükşehir olmaya hak kazanıyordu. Kanun, toplam nüfusu 750 bini aşan il belediyelerin büyükşehire
dönüştürülmesini öngörüyor.
Daha sonra, gerekli nüfus sayısına ulaşan Ordu'da, 14 Mart 2013 tarihli kanunla bu illerin arasına
katıldı. Böylece yeni büyükşehir belediyelerinin sayısı 14'e yükseldi. Ancak, bu düzenleme ilk yerel
seçimden sonra, yani 30 Mart 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe giriyor.
Daha önce; Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Mersin,
İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Sakarya ve Samsun olmak üzere 16 olan büyüşehir sayısı
30 Mart 2014 seçimlerinde 30'a yükseliyor.
30 Mart, büyükşehirler için ''il özel idareleri''nin kalkacağı tarih olacak. Bu illerdeki il genel meclisi son toplantıları Mart ayının ilk yarısında yapıldı. 30 Mart'tan itibaren büyükşehirlerdeki il genel meclisinin
görev ve yetkileri de ''büyükşehir belediye meclisleri''ne geçiyor.
30 Mart, büyükşehirler için ''il özel idareleri''nin kalkacağı tarih olacak. Bu illerdeki il genel meclisi son toplantıları Mart ayının ilk yarısında yapıldı. 30 Mart'tan itibaren büyükşehirlerdeki il genel meclisinin
görev ve yetkileri de ''büyükşehir belediye meclisleri''ne geçiyor.
Yerel seçimlerde belediye başkanlarının belirlenmesinde siyasal parti kimliğinin yanı sıra adayların
kimliği de ön plana çıkıyor. Bu çerçevede, genel seçim sonuçlarına yakın bir değerlendirme
yapılabilmesi için ''il genel meclisi'' için kullanılan oy oranları ölçüt olarak alınıyor. 30 Mart
seçimlerinde ise bu değerlendirmede ''büyükşehir belediye meclisi'' ile diğer illerde ''il genel meclisi''
oyları olmak üzere iki ölçüt dikkate alınacak.
Son 25 yılda yapılan yerel seçimlerdeki ''büyükşehir belediye başkanlığı'' ve Türkiye geneli ''il genel
meclisi'' oy dağılımı sonuçları şöyle:
I - 29 MART 2009 YEREL SEÇİMİ
BÜYÜKŞEHİRLER / Belediye Başkanlığı Seçimi
Sandık Sayısı : 75.120
Seçmen Sayısı : 22.719.426
Kullanılan Oy : 18.866.391
Geçerli Oy : 18.166.597
Katılım Oranı : % 83.041
Büyükşehir : 16
Parti adı Başkanlık Aldığı Oy Oy Oranı %
AK PARTİ 10 7.655.125 42.138
CHP 3 5.865.668 32.288
MHP 1 2.249.370 12.382
DTP 1 782.336 4.306
SP 0 696.712 3.835
DSP 1 382.652
Seçilen büyükşehir belediye başkanları
İl Adı ve Soyadı Siyasi Partisi
Adana Aytaç Durak MHP (1)
Ankara Melih Gökçek AK PARTİ
Antalya Mustafa Akaydın CHP
Bursa Recep Altepe AK PARTİ
Diyarbakır Osman Baydemir DTP
Erzurum Ahmet Küçükler AK PARTİ
Eskişehir Yılmaz Büyükerşen DSP (2)
Gaziantep Asım Uğur Güzelbey AK PARTİ
Mersin Macit Özcan CHP
İstanbul Kadir Topbaş AK PARTİ
İzmir Aziz Kocaoğlu CHP
Kayseri Mehmet Özhaseki AK PARTİ
Kocaeli İbrahim Karaosmanoğlu AK PARTİ
Konya Tahir Akyürek AK PARTİ
Sakarya Zeki Toçoğlu AK PARTİ
Samsun Yusuf Ziya Yılmaz AK PARTİ
(1) MHP'dan seçilen Durak, hakkındaki iddiaların ardından partiden ihrac edildi. Dava sürecinde görevinden alındı
(2) Büyükerşen, daha sonraki süreçte CHP'ye katıldı.
İL GENEL MECLİSİ/Türkiye Geneli
Sandık Sayısı : 176.688
Seçmen Sayısı : 47.895.400
Kullanılan Oy : 40.870.347
Geçerli Oy : 39.748.573
Katılım Oranı : % 85.333
Seçime katılan partilerin oyları
Parti Alınan Oy Oy oranı %
AK PARTİ 15.235.544 38,330
CHP 9.210.850 23,173
MHP 6.365.422 16,014
DTP 2.276.471 5,727
SP 2.097.123 5,276
DP 1.538.947
DSP 1.130.390
BBP 932.073
ANAP 307.615
BTP 176.340
İP 120.449
TKP 86.129
ÖDP 67.074
EMEP 49.076
MP 40.447
Bağımsız 40.433
HYP 32.304
HAKPAR 30.834
LDP 9.470
BDP 1.582
II- 28 MART 2004 YEREL SEÇİMİ
BÜYÜKŞEHİRLER / Belediye Başkanlığı Seçimi
Sandık Sayısı : 55.134
Seçmen Sayısı : 15.405.474
Kullanılan Oy : 10.892.703
Geçerli Oy : 10.468.870
Katılım Oranı : % 70.707
Büyükşehir : 16
Parti Başkanlık Alınan Oy Oy Oranı%
AK PARTİ 12 4.822.636 46,066
CHP 2 2.560.382 24,457
SHP 1 769.187 7,347
DYP 0 565.626 5,403
MHP 0 535.426 5,114
SP 0 423.014
GP 0 317.128
DSP 1 237.509
Seçilen büyükşehir belediye başkanları
İl Adı ve Soyadı Siyasi Partisi
Adana Aytaç Durak AK PARTİ
Ankara Melih Gökçek AK PARTİ
Antalya Menderes Türel AK PARTİ
Bursa Hikmet Şahin AK PARTİ
Diyarbakır Osman Baydemir SHP
Erzurum Ahmet Küçükler AK PARTİ
Eskişehir Yılmaz Büyükerşen DSP
Gaziantep Asım U. Güzelbey AK PARTİ
Mersin Macit Özcan CHP
İstanbul Kadir Topbaş AK PARTİ
İzmir Ahmet Piriştina CHP
Kayseri Mehmet Özhaseki AK PARTİ
Kocaeli İbrahim Karaosmanoğlu AK PARTİ
Konya Tahir Akyürek AK PARTİ
Sakarya Aziz Duran AK PARTİ
Samsun Yusuf Ziya Yılmaz AK PARTİ
İL GENEL MECLİSİ / Türkiye Geneli
Sandık Sayısı : 174.075
Seçmen Sayısı : 43.572.988
Kullanılan Oy : 33.215.477
Geçerli Oy : 32.272.443
Katılım oranı : % 76.230
Seçime katılan partilerin oyları
Parti Alınan Oy Oy Oranı%
AK PARTİ 13.448.587 41,672
CHP 5.883.696 18,231
MHP 3.372.732 10,451
DYP 3.216.737 9,967
SHP 1.662.280 5,151
SP 1.297.736
GP 839.897
ANAP 807.842
DSP 683.782
BBP 374.125
BTP 154.519
TKP 85.188
İP 79.774
YTP 79.584
EMEP 18.695
ÖDP 12.406
MP 8.711
DP 7.837
ATP 3.872
LDP 0
III- 18 NİSAN 1999 YEREL SEÇİMİ
BÜYÜKŞEHİRLER / Belediye Başkanlığı
Sandık Sayısı : 68.148
Seçmen Sayısı : 13.009.313
Kullanılan Oy : 10.916.678
Geçerli Oy : 10.433.352
Katılım Oranı : % 83.914
Büyükşehir : 15
Parti Başkanlık Alınan Oy Oy oranı%
FP 4 2.438.076 23.368
DSP 4 2.011.091 19.276
ANAP 2 1.759.751 16.867
CHP 3 1.723.498 16.519
MHP 1 1.079.684 10.348
DYP 0 769.909
HADEP 1 398.146
Seçilen büyükşehir belediye başkanları
İl Adı ve Soyadı Siyasi Partisi
Adana Aytaç Durak ANAP
Ankara Melih Gökçek FP
Antalya Bekir Kumbul CHP
Bursa Erdoğan Bilenser DSP
Diyarbakır Feridun Çelik HADEP
Erzurum Mahmut Uykusuz MHP
Eskişehir Yılmaz Büyükerşen DSP
Gaziantep Celal Doğan CHP
Mersin Macit Özcan DSP
İstanbul Ali Müfit Gürtuna FP
İzmir Ahmet Piriştina DSP
Kayseri Mehmet Özhaseki FP
Kocaeli Ali Sirmen CHP
Konya Mustafa Özkafa FP
Samsun Yusuf Ziya Yılmaz ANAP
İL GENEL MECLİSİ / Türkiye geneli
Sandık Sayısı : 208.574
Seçmen Sayısı : 37.419.612
Kullanılan Oy : 32.500.257
Geçerli Oy : 31.467.694
Katılım Oranı : % 86.854
Seçime katılan partilerin oyları
Parti Alınan Oy Oy ranı%
DSP 5.885.132 18.702
MHP 5.401.597 17.166
FP 5.185.831 16.480
ANAP 4.730.711 15.034
DYP 4.157.262 13.211
CHP 3.487.483
HADEP 1.094.761
BBP 540.239
DTP 292.224
ÖDP 263.814
MP 86.481
BP 67.448
İP 66.175
DP 41.947
LDP 30.314
EMEP 29.499
SİP 22.825
YDP 17.335
DBP 6.593
DEPAR 3.143
IV- 27 MART 1994 YEREL SEÇİMİ
BÜYÜKŞEHİRLER / Belediye Başkanlığı
Sandık Sayısı : 37.869
Seçmen Sayısı : 10.898.833
Kullanılan Oy : 9.739.581
Geçerli Oy : 9.143.345
Katılım Oranı : % 89.364
Büyükşehir : 15
Parti Başkanlık Alınan Oy Oy Oranı%
RP 6 2.048.494 22.404
ANAP 3 1.992.281 21.789
SHP 2 1.799.064 19.676
DYP 3 1.451.814 15.878
DSP 0 1.026.674 11.229
MHP 0 413.813
CHP 1 267.605
Seçilen büyükşehir belediye başkanları
İl Adı ve Soyadı Siyasi Partisi
Adana Aytaç Durak ANAP
Ankara Melih Gökçek RP
Antalya Hasan Subaşı DYP
Bursa Erdem Saker ANAP
Diyarbakır Ahmet Bilgin RP
Erzurum Ersan Gemalmaz RP
Eskişehir Aydın Arat DYP
Gaziantep Celal Doğan SHP
Mersin Okan Merzeci ANAP
İstanbul Recep Tayyip Erdoğan RP
İzmir Burhan Özfatura DYP
Kayseri Şükrü Karatepe RP
Kocaeli Ali Sirmen SHP
Konya Halil Ürün RP
Samsun Muzaffer Önder CHP
İL GENEL MECLİSİ / Türkiye Geneli
Sandık Sayısı : 127.516
Seçmen Sayısı : 32.073.555
Kullanılan Oy : 29.441.768
Geçerli Oy : 28.200.377
Katılım Oranı : % 91.795
Seçime katılan partilerin oyları
Parti Alınan Oy Oy oranı%
DYP 6.027.095 21.372
ANAP 5.935.967 21.049
RP 5.388.195 19.107
SHP 3.807.921 13.503
DSP 2.463.853 8.737
MHP 2.239.117
CHP 1.297.371
BBP 355.271
DP 148.719
MP 126.118
YDP 104.285
SBP 80.714
İP 79.588
V- 26 MART 1989 YEREL SEÇİMLERİ
BÜYÜKŞEHİRLER / Belediye Başkanlığı
Sandık Sayısı : 24.354
Seçmen Sayısı : 7.450.596
Açılan Sandık : 24.354
Kullanılan Oy : 5.398.806
Geçerli Oy : 5.144.576
Katılım Oranı : % 72.461
Büyükşehir : 8
Parti Başkanlık Alınan Oy Oy oranı %
SHP 6 1.974.110 38.373
ANAP 0 1.215.351 23.624
DYP 1 917.878 17.842
RP 1 464.900 9.037
Seçilen büyükşehir belediye başkanları
İl Adı ve Soyadı Siyasi Partisi
Adana Selahattin Çolak SHP
Ankara Murat Karayalçın SHP
Bursa Teoman Özalp DYP
Gaziantep Celal Doğan SHP
İstanbul Nurettin Sözen SHP
İzmir Yüksel Çakmur SHP
Kayseri Niyazi Bahçecioğlu SHP
Konya Halil Ürün RP
İL GENEL MECLİS / Türkiye geneli
Sandık Sayısı : 105.317
Seçmen Sayısı : 28.083.350
Kullanılan Oy : 22.878.416
Geçerli Oy : 22.146.331
Katılım Oranı : % 81.466
Seçime katılan partilerin oyları
Parti Alınan Oy Oy oranı%
SHP 6.354.252 28.692
DYP 5.565.776 25.132
ANAP 4.828.164 21.801
RP 2.170.431 9.800
DSP 1.998.819 9.026
MÇP 916.405
IDP 208.725
... / ...
Kaynak: TÜİK ve YSK verileri, 551. Vekil arşivi