Türkiye şehir nüfusunda 13'üncü sırada

Metin Türkyılmaz

Türkiye, toplam şehir nüfusunda dünya 13’üncüsü oldu. Çin’in 742,3 milyon şehir nüfusuyla birinci, Hindistan’ın 419,2 milyonla ikinci, ABD’nin 259,7 milyonla üçüncü olduğu listede Türkiye 55,3 milyonla İran’ın ardından 13’ncü sırayı aldı.

Dünya Bankası verilerine göre, 1990-2014 döneminde dünyada şehir nüfusu, 2 milyar 258 milyon 136 binden 3 milyar 862 milyon 750 bine çıktı. Şehirleşme oranı da bu dönemde yüzde 43’den yüzde 53’e yükseldi. 2014 yılında 3 milyar 862 milyon 750 bin kişilik şehir nüfusunun 185 milyon 150 bini düşük gelirli ülkelerde, 1 milyar 108 milyon 678 bini düşük orta gelirli ülkelerde, 1 milyar 459 milyon 630 bini yüksek orta gelirli ülkelerde, 1 milyar 109 milyon 292 bini de yüksek gelirli ülkelerde yaşıyor.

1990-2014 döneminde dünyada şehir nüfusu, 300 milyon 166 binden 742 milyon 299 bine çıkan Çin, toplam nüfusta olduğu gibi şehir nüfusunda da ilk sırada bulunuyor. Hindistan’ın bu dönemde şehir nüfusu 222 milyon 413 binden 419 milyon 234 bine, ABD’ninki 187 milyon 966 binden 259 milyon 700 bine çıktı. Şehirleşme oranı Çin’de yüzde 54, Hindistan’da yüzde 32 iken ABD’de yüzde 81’i buluyor. İlk üç ülkeyi 176 milyon 59 binlik şehir nüfusuyla Brezilya, 134 milyon 869 binle Endonezya, 118 milyon 259 binle Japonya takip etti. Brezilya’da şehirleşme oranı yüzde 85, Endonezya’da yüzde 53 iken, Japonya’da bu oran yüzde 93’ü buldu. Japonya bu rakamla, en fazla şehir nüfusuna sahip 19 ülke içinde en fazla şehirleşme oranı olan ülke oldu.

2014 yılı itibarıyla şehir nüfusu 40 milyonu geçen 19 ülke içinde, sadece Rusya’nın şehir nüfusu geriledi. Rusya’nın 1990’da 108 milyon 837 bin olan şehir nüfusu 2014 yılında 106 milyon 317 bine indi. Yine de Rusya’nın toplam nüfusu bu dönemde şehir nüfusundan daha fazla azaldığı için şehirleşme oranı yüzde 73’den yüzde 74’e çıktı.

Şehir nüfusu, Meksika’da 99 milyon 18 bini, Nijerya’da 83 milyon 311 bini, Pakistan’da 70 milyon 878 bini, Almanya’da 60 milyon 743 bini, İran’da 56 milyon 932 bini, Türkiye 55 milyon 348 bini buldu.Bangladeş 53 milyon 316 bin, İngiltere 53 milyon 121 bin, Fransa 52 milyon 495 bin, Filipinler 44 milyon 105 bin, İtalya 42 milyon 212 bin, Güney Kore 41 milyon 529 bin şehir nüfuslarıyla Türkiye’yi izlediler.

Şehirleşme oranı Meksika’da yüzde 79, Nijerya’da yüzde 47, Pakistan’da yüzde 38, Almanya’da yüzde 75, İran ve Türkiye’de yüzde 73, Bangladeş’te yüzde 34, İngiltere’de yüzde 82, Fransa’da yüzde 79, Filipinler’de yüzde 44, İtalya’da yüzde 69, Güney Kore’de yüzde 82. Dünya Bankası verilerine göre, Avrupa ülkesi Liechtenstein, Okyanusya ülkesi Papua Yeni Gine, Afrika ülkesi Burundi, Güney Amerika ülkesi Trinidad ve Tobago şehirleşme oranının en düşük olduğu ülkeler. Bu oran, Liechtenstein’de yüzde 14’de, Papua Yeni Gine’de yüzde 13’de, Burundi’de yüzde 12’de, Trinidad ve Tobago’da yüzde 9’da kaldı.

Şehirleşme oranı Asya ülkeleri Hong Kong, Singapur, Makao, Kuzey Amerika ülkesi Bermuda, Karayipler ülkeleri Cayman Adaları, Sint Maarten ve Avrupa ülkesi Monaco’da yüzde 100’e ulaştı. Bir diğer ifadeyle Hong Kong, Singapur, Makao, Bermuda, Cayman Adaları, Sint Maarten ve Monaco’da hiç kırsal nüfus bulunmuyor.

Şehir nüfusu 40 milyonun üzerindeki 19 ülke ile ülke gelir gruplarına göre toplam şehir nüfusları ve şehirleşme oranları şöyle:

					1990	2014
					Şehir	Şehir
					Nüfusunun	Nüfusunun
		1990	2014		Toplam	Toplam
		Şehir	Şehir	Değişim	Nüfusa	Nüfusa
	Ülkeler	Nüfusu/Bin	Nüfusu/Bin	Oranı %	Oranı %	Oranı %
1	Çin	300.166	742.299	147,3	26	54
2	Hindistan	222.413	419.234	88,5	26	32
3	ABD	187.966	259.700	38,2	75	81
4	Brezilya	111.174	176.059	58,4	74	85
5	Endonezya	55.491	134.869	143,0	31	53
6	Japonya	95.542	118.259	23,8	77	93
7	Rusya	108.837	106.317	-2,3	73	74
8	Meksika	61.141	99.018	62,0	71	79
9	Nijerya	28.379	83.311	193,6	40	47
10	Pakistan	32.902	70.878	115,4	31	38
11	Almanya	58.080	60.743	4,6	73	75
12	İran	31.640	56.932	79,9	56	73
13	Türkiye	31.966	55.348	73,1	59	73
14	Bangladeş	20.996	53.316	153,9	20	34
15	İngiltere	44.733	53.121	18,8	78	82
16	Fransa	43.332	52.495	21,1	74	79
17	Filipinler	30.100	44.105	46,5	49	44
18	İtalya	37.846	42.212	11,5	67	69
19	G. Kore	31.656	41.529	31,2	74	82
	Düş Gelirli	71.133	185.150	160,3	22	30
	DüşOrt Gel	566.733	1.108.678	95,6	30	39
	Yük OrtGel	735.307	1.459.630	98,5	40	62
	Yük Gelirli	884.964	1.109.292	25,3	75	81
	Dünya	2.258.136	3.862.750	71,1	43	53