-Çin'den gelen konuk
-Çin'den gelen konuk: Xi Jinping
-Çin Halk Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı Xi Jinping'in
2013'te ülkenin yeni başkanı olması bekleniyor
-Xi Jinping, Çin'in beşinci kuşak lider kadrosunda
-Xi Jinping'in Türkiye'den önce ziyaret ettiği
ülkeler ABD ve İrlanda oldu
-Bir dizi işbirliği sürecini başlaması beklenen bu
ziyaret, ''Çin yönetiminin Türkiye ile ilişkilere
verdiği önem işareti'' olarak da yorumlanıyor
Çin Halk Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı Xi Jinping (Şi Cinpin), ABD ve İrlanda'nın ardından Türkiye'ye (20-22 Şubat) resmi ziyarete bulunuyor.
Xi Jinping, Türkiye ziyareti çerçevesinde Ankara’da Abdullah Gül bir araya gelecek. Görüşme gündemindeki konuların başında iki ülke arasındaki ilişkiler ve bölgesel sorunların olacağını tahmin etmek zor değil.
Ziyaretin İstanbul ayağı ise ekonomi ağırlıklı. Xi Jinping, Türk-Çin İş Forumu’na katılacak. Burada Çin firmalarının en üst düzey temsilcileri de yer alacak. Bu çerçevede iki ülke şirketleri arasında çok sayıda anlaşmanın imzalanması bekleniyor.
Çin ile Türkiye'nin ticaret hacmi geçen yıl 24 milyar dolar civarında oldu. Bu gelişmeye açık bir potansiyel.
Xi Jinping'in ABD ve İrlanda'nın ardından Türkiye'yi ziyaret etmesi de ''Çin yönetiminin Türkiye ile olan ilişkilere verdiği önemin işareti'' olarak yorumlanıyor.
-Xi Jinping: 2013'te başkan (gibi)
(Bilinenin tekrarı olsa da) Çin, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden biri. Dünya ekonomisindeki artan etkisi artık bir gerçek. Xi Jinping ise, büyük olasılıkla 2013'te ''Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı'' olarak anılacak.
Çin Komünist Partisi’nin 18. Kongresi yıl sonuna doğru (Ekim 2012) toplanacak. Kongrede ülke yönetimindeki liderlerin değişimine ilişkin kararlar alınması bekleniyor. Toplantıda, ülkenin beş yıllık planları görüşülecek, Komünist Parti’nin yeni merkez komitesinin 25 üyesi belirlenecek.
Alınacak kararlar doğrultusunda Mart 2013’teki Ulusal Halk Kongresi’nin (yasama meclisi) toplantısında cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık görevlerinde değişiklik olması yüksek bir olasılık.
Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Hu Jintao'nun yerini (yardımcısı) Xi Jinping'e, Başbakan Wen Jiabao’nun ise yerine Başbakan Yardımcısı Li Keqiang’e bırakması beklenen bir gelişme olacak. Bunun da 2013’ün ilk çeyreğinde gerçekleşmesi güçlü olasılık.
18. Parti kongresi, Çin'deki ''dördüncü kuşak liderliği'' eden Hu Jintao yerini ''beşinci kuşak liderliği'' temsil edecek olan Xi Jinping’e bırakmasıyla da ayrı bir anlam taşıyor. Xi Jinping'in ziyareti, aynı zamanda bu kuşak liderlerin tanınması açısından da ayrı bir öneme sahip. Çünkü, Çin'in bundan sonraki dönemine ilişkin bazı ipuçlarını görmek de mümkün olabilecek. Zira bu dönem kadroların bilinen özellikleri sivil ve iyi eğitim almış olmaları.
-Xi Jinping hakkında bilinenler
''Xi Jinping, Zhejiang eyaletinde doğmuş ve Çin’in güney politikalarına aşina bir liderin oğlu olarak gelecek dönemde devlet başkanlığına yükselmiştir. Babası birinci nesil liderlerinden ve şu anda Çin’in en önde gelen eyaletlerinden Guangdong valiliği yapmış Xi Zhongxun.
ABD gezisinde de dile getirildiği üzere, önceki liderlere göre daha interaktif bir kişiliğe sahip Xi Jinping’in gelecek dönemde Çin’i yönetebilmesi için gerekli donanıma sahip olduğu belirtiliyor. Tabii ki, Çin’de halen siyasi karar alınırken bireylerin etkisi büyük bir tartışma konusu. Yine de bu dönem liderlerinin iletişime ve diyaloğa yakın kişilikler olması Çin’in yeni dönemde geliştirmeyi planladığı diplomatik hamleleri için olumlu bir gelişmer.
Çin’de altıncı nesil liderlerin de belli olacağı bu dönem Çin siyasetinin geleceği için de belirleyici olacak. Bu dönemde geçmiş lider tiplojisinden farklı olarak daha dışa açık ve diyalog yanlısı bir lider tipinin yetişmesi beklenebilir. Çünkü bundan sonraki nesil hem 49 devrimi hem de açılım politikaları sonrasında yetişmiş olacağı için Çin siyasetinde asıl siyasi reformları gerçekleştirebilecek kadrolar olarak düşünülmekte. Bu sebeple beşinci dönem lider kadroları bir önceki liderler gibi Çin’de geçiş dönemini yönetecekler. Bir yandan reform süreci devam edecek diğer yandan ekonomik kalkınma hızla sürdürülecek. Bu süreçte radikal reform hamleleri yerine hem Çin içinde hem de dünyada yaşanan siyasi gelişmeler liderlerin tavırlarını da belirleyecek.
Çin siyasetinde liderlik artık bir taşıyıcı olmaktan öte radikal değişim kararları da alabileceğini ortaya koyabildiği anda Çin siyasetinde büyük bir değişim başlayacaktır. Bu değişimin negatif değil hem Çin hem de dünya siyaseti için olumlu bir yönde geliştirilmesi gerekiyor. Çin tarihinde aşina olduğumuz radikal devrim süreci şu andaki tarihsel sürece çok ta uygun değil gibi görünüyor. Bugün dünyanın geldiği ekonomik ve teknolojik düzey hem siyaset yapıcıları hem de bireyleri doğrudan etkileme gücüne sahip. Çin de dünya ile bütünleşmiş bir devlet olarak bu değişimin dışında kalmayacağını ve hatta kalmadığını lider kadroların değişimi ile göstermektedir. Bu sebeple de ne Amerikalıların Çin’de ani bir siyasi reform beklentisi ne de Çinlilerin hala geleneksel siyasi yöntemlerle bu süreci yönetebilmeleri gerçekçidir. Asıl gerçekçi olan ise Çin’de yaşanan bu siyasi değişimin hem bölgesel hem de küresel etki alanı genişleyen Türkiye gibi ülkeler tarafından algılanma zorunluluğudur. Böyle bir algılama eksikliği Türkiye’yi dinamik büyük fotoğraf yerine statik ve küçük, iç siyasi sorunlara hapsolmuş bir ülke haline getirebilme riski taşımaktadır.'' (1)
-Dördüncü kuşaktakiler
Halen Çin Halk Cumhuriyeti Başkanlı olan Hu Jintao, Mart 2003'te Ulusal Halk Kongresi’nce bu göreve seçildi.
Göreve gelinceye kadar komuoyunda pek tanınmayan Hu’nun partideki kariyeri 1970 yılında başlamıştı ve 1964'ten beri Komünist Parti'nin sadık bir üyesiydi. 1980'lerde Guizhou ve Tibet'te parti başkanlığı yapan Hu, bu dönemlerde bağımsızlık yanlısı gösterilerin bastırılmasında rol oynadı.
Hu, 1992'de, Komünist Parti'nin karar organı olan Politbüro Daimi Komisyonu'nun en genç üyesi oldu. Bu atama Hu'nun başkanlık için en önemli adaylardan biri haline gelmesi biçiminde yorumlandı. Bu beklentiler Hu'nun 2002 yılında düzenlenen Komünist Parti kongresinde parti lideri olarak Jiang Zemin'in yerini almasıyla gerçekleşti.
Jiang'ın son derece etkili olan Merkezi Askeri Komisyon'un başkanlığından da 2004 yılında ayrılma kararı, ülkede tüm iktidar unsurlarının devrinin 1949'daki komünist devrimden bu yana ilk kez sorunsuz tamamlandığı şeklinde yorumlandı.
1942 doğumlu Hu Jintao, Pekin Üniversitesi'nde hidroelektrik mühendisliği eğitimi aldı ve bir süre su kaynakları ve enerjiden sorumlu bakanlıkta çalıştı.
Hu, yolsuzluklarla mücadeleyi en önemli önceliklerinden biri olarak ifade ediyor. Hatta iyi ve dürüst yönetim sağlanamazda sosyalizmin kaderinin tehlikeye düşebileceğini belirtiyor. Ancak, Hu, Çin'i 'çıkmaz bir sokağa' sokacağını savunarak kapsamlı batı tarzı siyasi reformlara karşı çıkıyor. Hu'nun planları arasında sağlık ve eğitim konularında kırsal kesimlere yatırımı artırarak 'uyumlu bir toplum' yaratmak.
Hu Jintao özel yaşamında da dans ve masa tenisinden zevk alan, ihtiyatlı, zeki ve hafızası çok güçlü bir kişi olarak ifade ediliyor.’’ (2)
--/--
Alıntılar:
(1) Kadir Temiz/ Dünya Bülteni
(2) BBC Türkçe/Ülke rehberi